Soms gedragen vrienden zich anders dan je van vrienden zou verwachten. In mijn leven stuitte ik op een aantal van dit soort “vrienden”. Met de kennis van nu vraag ik me met name bij één af of dit misschien een “narcistische vriendschap” was…
Toxische vrienden
In het artikel “Narcistische familie” schreef ik reeds over een narcistische neef met wie ik vroeger veel om ging. Maar er was nog iemand die aardig in het plaatje “narcistische vriendschap” paste.
Nu wil ik niet iedereen het etiketje narcist opplakken. Doch deze persoon heeft wel zeer veel streken uitgehaald die in dit beeld passen. Voor de veiligheid noem ik hem maar Jan, wat niet zijn echte naam is.
Het begin van een narcistische vriendschap?
Jan was de stiefzoon van een kennis van mijn narcistische moeder. Ze schilderde hem af als een zielige jongen met weinig vrienden. Hierdoor dacht ik min of meer een lotgenoot in hem te hebben. Ik zag dan ook geen gevaar toen hij zichzelf begon op te dringen.
Via mij kwam hij terecht in wat ik toen beschouwde als mijn vriendenkring. Aanvankelijk mocht mijn narcistische neef hem niet. Doch al gauw waren ze de dikste maatjes.
Domme LTS-ers
Jan zat op de MEAO en ging daar erg prat op. Nou was dit ook “maar” een middelbare opleiding, doch Jan deed alsof het de universiteit was. Iedereen die een lagere opleiding deed was in zijn ogen een domme LTS-er. En omdat ik ooit op de LTS had gezeten moest ik dat regelmatig horen.
Tegenover anderen werd ik als dom neergezet, hetgeen later werd overgenomen door mijn narcistische neef. En dat terwijl ik hoogbegaafd ben. Alleen wist ik dat toen nog niet en dus was dit zeer schadelijk voor mijn toch al broze zelfvertrouwen.
De achterbaksheid van narcistische vriendschap
Jan wist op geraffineerde wijze anderen tegen elkaar uit te spelen, vooral tegen mij. Nadat hij zich via mij in mijn vriendenkring had gewerkt deed hij dat dan ook volop. Altijd slaagde hij er in de groep aan zijn kant te krijgen en mij als de slechte neer te zetten.
Naïeve ouders
De moeder en stiefvader van Jan waren totaal naïef wanneer het om zijn gedrag ging. Naar buiten toe deed hij zich netjes voor. Maar bij anderen thuis gedroeg hij zich verschrikkelijk. Hij had totaal geen benul van het feit dat hij ergens te gast was. Zo haalde zomaar van alles uit andermans kasten en gooide spullen door het huis.
Vanwege dit gedrag was hij dan ook niet erg geliefd, behalve bij een zeer klein groepje waaronder mijn narcistische neef.
Op een keer vertelde zijn stiefvader aan zijn moeder dat de vader van een van zijn vrienden zich had beklaagd hoe Jan zich bij hen thuis gedroeg. “Kijk naar je eigen zoon” had hij geantwoord, “De scheten die jullie zoon bij ons thuis laat kun je nu nog ruiken”. Beiden waren ze totaal blind voor Jan’s wangedrag.
“Zo voelt dat nou”
Op een keer was ik met mijn narcistische neef bij iemand anders toen Jan opeens voor de deur verscheen. “Oh nee, daar heb je hem ook weer” zei de jongen bij wie we te gast waren. “Ik laat hem er niet in” vervolgde hij.
Jan bleef dus voor Jan met de korte achternaam voor de deur staan. Hoewel ik er niets mee te maken had was het natuurlijk weer mijn schuld. Uit wraak werd de bougiekap van mijn brommer losgetrokken.
Toen we een paar dagen later bij Jan thuis waren kwam de volgende wraakactie. Bij het naar binnen gaan smeet hij de deur voor mijn neus dicht. “Kijk Herman, zo voelt dat nou!” zei hij.
Bij werkelijk alles wat er gebeurde werd ik als de slechterik neergezet. Ook al had ik er niets mee te maken.
Rijbewijs
In deze periode waren we beide bezig ons rijbewijs te halen. Hij had het een paar maanden eerder dan ik. Op dat moment had Opel een actie waarbij pas geslaagden gratis een dag een Opel Corsa meekregen. Alleen de benzine moest je zelf betalen.
Jan nodigde mij en een paar anderen uit een dag mee te gaan rijden. Hij scheurde als een bezetene met de gratis huurauto. Toen hij op een parkeerterrein met een rotgang achteruit reed ramde hij een caravan. Doch aan stoppen en een briefje achterlaten dacht hij niet. Hij ging er als een haas vandoor.
Op de terugweg stopten we bij een tankstation om wat te eten te kopen. Een van zijn vrienden wilde dat ik een Mars afrekende. “Waarom moet ik die afrekenen?” vroeg ik. Er werd niets gezegd, doch in de auto kwam de aap uit de mouw. Het bleek dat zij snoep hadden gekocht voor Jan, voor het dagje uit. Alleen hadden ze dit niet met mij besproken.
Voor mij was het niet meer dan vanzelfsprekend dat we aan het eind van de dag mee zouden betalen aan de benzine. Doch de anderen maakten zich er vanaf met wat snoep. Alleen was de beeldvorming nu zo dat ik een gierigaard was die niet eens een Mars af wilde rekenen.
Voor Jan was dit “Gefundenes Fressen”. Hij had weer iets om mij als de slechte neer te zetten. Toen ik hem bij het aftanken een deel wilde betalen wilde hij daar dan ook niets van weten. Mij als de boze kunnen afschilderen was hem veel meer waard…
Moreel gedrag?
Oh ja, zijn stiefvader hielp hem om de schade aan de huurauto als gevolg van de aanrijding met de caravan te verdoezelen. Dat terwijl deze mij altijd moreel de maat nam. Ook Jan trok vaak de “morele kaart”. Met name mij werd regelmatig in het bijzijn van anderen de les gelezen over vermeend asociaal gedrag. Dat terwijl hij zelf geen enkele moraal had…
Ook Jan’s kwajongensstreken gingen net altijd wat verder. Zo bestelden we weleens een taxi voor iemand. Doch hij wist het voor elkaar te krijgen dat de begrafenisondernemer met de lijkauto bij een bejaardentehuis kwam. Dit om het lichaam van een zogenaamd overleden inwoonster, wiens naam hij uit het telefoonboek had geprikt, op te halen.
De wraak
De wraak op mijn vermeende gierigheid kwam enkele maanden later, nadat ook ik mijn rijbewijs had gehaald. Reeds voor ik dat had had ik al een auto, een Opel Kadett C. Toen ik het roze papiertje (dat was toen nog geen pasje) had opgehaald kon ik dan ook meteen de wereld in.
Voor het weekend had ik drie “vrienden” uitgenodigd waaronder mijn narcistische neef en Jan om een dag mee te gaan naar Amsterdam. De andere vriend was op dat moment ook de vriend van mijn zus.
Dit uitje naar Amsterdam had ik ze reeds lang van tevoren beloofd. En hoewel ik op dat moment krap bij kas zat hield ik me aan die belofte.
Jan wilde blijkbaar versterking want eigenhandig nodigde hij ook een van zijn vrienden uit. Deze jongen had een hekel aan mij, hetgeen Jan me meerdere malen had verteld. Ik wilde hem niet mee hebben. Doch Jan wist me zodanig te manipuleren dat ik toegaf.
Zo reden we met 5 personen in de Kadett naar Amsterdam. Het was die dag erg mooi weer en in Amsterdam kocht Jan enkele blikjes frisdrank. Aan iedereen gaf hij eentje, behalve aan mij. “Dorstig weer hé Herman?” treiterde hij.
De chinees
Op de terugweg zouden we wat gaan eten bij een snackbar. Doch de vriend van Jan wilde perse bij een restaurant eten. Zoals ik reeds zei zat ik op dat moment krap bij kas en had geen geld voor een restaurant. Doch Jan en zijn vriend hielden vol en de andere twee schikten zich.
Zo kwam het dat ik alleen in een snackbar zat te eten, en de rest in een Chinees restaurant. Terwijl ik daar zat te eten dacht ik na over het verloop van deze dag. Hoe Jan en zijn vriend het uitje helemaal overnamen. En het getreiter en buitensluiten door Jan.
Toen ik het wachten op hun zat was ging ik naar het restaurant en stelde ze een ultimatum. Hiermee was de stemming voor de rest van de terugweg naar een nulpunt gedaald.
“Dit was weer typisch Herman”
Op de terugweg stookte Jan de anderen flink tegen mij op. Met de woorden “Dit was nou weer typisch Herman” begon hij zijn betoog. Uiteraard lukte dit bij zijn vriend en bij mijn narcistische neef. Alleen de vriend van mijn zus stond aan mijn kant.
Voor het dagje Amsterdam kreeg ik helemaal niets. Zelfs geen Mars. Toen ik een paar dagen later bij Jan thuis kwam werd ik door zijn stiefvader begroet met “Ha Chinees”. Jan had natuurlijk weer in geuren en kleuren verteld hoe “vreselijk” ik me die dag had gedragen.
Verlost van een narcistische vriendschap
Niet lang daarna hadden we op een avond het huis vol visite toen Jan langs kwam. “Oh nee hij weer” zei m’n zus. “We laten hem er niet in” reageerde m’n narcistische moeder. En zo bleef Jan voor de deur staan.
Doch daar legde hij zich niet bij neer. Met een stok drukte hij via de brievenbus de deurkruk naar beneden en kwam naar binnen. Toen kreeg hij de wind van voren van mijn narcistische moeder. “Ben je nou helemaal gek om bij ons in te breken? De jongens wilden je niet binnen hebben!” zei ze boos.
De jongens waren mijn narcistische neef en ik. Doch beide hadden we hier niets mee te maken. Het was mijn zus die zijn aanwezigheid niet op prijs stelde.
Enkele dagen later kwam zijn stiefvader verhaal halen bij mijn narcistische moeder. Hij zei dat we geen last meer zouden hebben van Jan, omdat deze niets meer met ons te maken wilde hebben. Later hoorde ik van iemand anders dat hij razend op mij was. Uiteraard…
Maar met deze actie van mijn zus en narcistische moeder was ik na anderhalf jaar eindelijk verlost van deze etterbak.
Was dit een “narcistische vriendschap”?
Het begrip narcisme was me in die tijd geheel vreemd. Ik beschreef hem altijd als de grootste achterbakse kwal die ik ooit had ontmoet. Via mij kwam hij in mijn vriendenkring en zette vervolgens iedereen tegen me op.
Maar met de kennis van nu moet ik constateren dat Jan wel erg veel narcistische trekken had. Nu wil ik niet iedereen die zich vervelend gedraagt het etiketje narcist opplakken. Maar zijn arrogantie, manipulatieve gedrag en het uitspelen van mensen wijzen hier wel op. Ook was hij erg geobsedeerd door geld en status. Zo had hij met zijn grote vriend een weddenschap wie over tien jaar het hoogste inkomen zou hebben.
Lees ook: Wat is een narcist?
Of dit nu een “narcistische vriendschap” was of niet. Feit is dat dit wel een zeer toxisch persoon is. Waarschijnlijk maakt hij nu andere mensen het leven zuur. Gelukkig heeft hij maar een relatief korte tijd deel uitgemaakt van mijn leven, en daardoor (in tegenstelling tot mijn narcistische moeder) niet al te veel schade aangericht.
Heb jij ook dit soort vrienden (gehad) en vermoed je dat het om een “narcistische vriendschap” gaat? Deel het hieronder in een reactie!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
