Enige tijd geleden stuitte ik op een Oostenrijkse website op een interessant artikel over het begrip ‘echoïsme’. Echoïsme is een verschijnsel waar slachtoffers van narcistisch misbruik vaak aan lijden, zonder dat ze het zelf in de gaten hebben…
Wat is echoïsme?
Echoïsme, niet te verwarren met egoïsme, is de naam van een psychische toestand die voorkomt bij mensen die een relatie hebben met narcisten. Dit kan zowel een partner, ouder, vriend, broer of zus zijn.
De term echoïsme komt uit de Griekse mythologie. De figuur Narcissus, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld, is nagenoeg bekend. Minder bekend is echter het lot van Echo, die verliefd werd op Narcissus, maar alleen kon herhalen wat hij zei.
Het verschijnsel ‘echoïsme’ werd ontdekt door de psycholoog Dr. Craig Malkin. Hij beschreef het in detail in zijn boek ‘Rethinking Narcissism’.
“Echoïsten hebben problemen met het hebben van een eigen stem. Ze nemen de behoeften en gevoelens van narcistische mensen in zich op. Ze leven in constante angst, verliezen hun zelfvertrouwen en zelfbewustzijn en zorgen niet voor hun eigen behoeften.”
“Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn uitbuitend, arrogant en missen een gevoel van empathie. Ze zijn zo verslaafd aan het gevoel van speciaal zijn dat ze liegen, stelen en bedriegen. Wanneer meelevende mensen van kinds af aan worden blootgesteld aan deze persoonlijkheidsstoornis bij familieleden of vrienden, worden ze precies het tegenovergestelde: ze zijn bang om egoïstisch over te komen”, aldus Malkin.
Psychoanalyticus Dean Davis beschrijft het als volgt: “Zeer gevoelige, meelevende en emotioneel intelligente mensen worden vaak echoïsten omdat ze de wensen van anderen altijd boven de hunne stellen”.
Komt echoïsme vaker bij vrouwen voor?
De therapeute Donna Christina Savery vraagt zich in haar boek ‘Echoism’ af of vrouwen eerder echoïstisch gedrag vertonen. Ze schrijft dat veel vrouwen onbewust op zoek gaan naar narcistische partners en de echorol op zich nemen in de relatie, omdat ze op deze manier gesocialiseerd worden.
Dat is gevaarlijk, omdat echoïsme ernstige gevolgen heeft voor de psyche van de getroffenen. Angststoornissen en depressie zijn er slechts enkele van. Maar er is hier meer onderzoek nodig om een definitief antwoord te vinden, aldus Savery.
Bovenstaande informatie is afkomstig uit het Duitstalige artikel “Narzissmus-Opfer leiden oft unter ‘Echoismus’, ohne dass sie es wissen”
Herkenning bij mezelf
Toen ik de kop van het Duitstalige artikel zag dacht ik op het eerste moment dat er ‘egoïsme’ stond. Ik moest toen onmiddellijk aan mijn narcistische moeder denken die me altijd voor egoïst uitmaakte, terwijl ze dat zelf is.
Zie ook het artikel: ‘Narcistische moeder’ >>
Terwijl beide woorden op elkaar lijken betekenen ze juist het tegenovergestelde van elkaar. Toch heeft het een wel met het ander te maken. Want doordat ik door mijn moeder altijd als egoïst werd neergezet wilde ik juist altijd bewijzen dat ik dat niet ben. En daarmee werd ik feitelijk een echoïst.
Volgens eerder genoemde psycholoog Craig Malkin is echoïsme dus een intense angst om op enigerlei wijze als een narcist over te komen. In tegenstelling tot narcisten hebben echoïsten moeite met speciale aandacht en het krijgen van complimenten.
En daar herken ik mezelf dan weer in want ik voel me ook ongemakkelijk wanneer iemand speciale aandacht voor me heeft. Ook heb ik moeite met het krijgen van complimenten, hoewel dat steeds beter gaat.
Vroeger als kind was ik een erg schuchter jongetje. Ik herinner me nog dat ik daarmee de aandacht van sommige volwassenen trok. Blijkbaar wilden ze me daar ‘uithalen’.
Voor mij kwam dat over alsof ze geobsedeerd waren door mij, hetgeen ik als bedreigend ervoer. Dus door mij speciale aandacht te geven bereikten ze eigenlijk het tegenovergestelde. Nu weet ik dus dat dat een verschijnsel van echoïsme is als gevolg van narcistisch misbruik.
Een extreem voorbeeld van echoïsme
Een zeer extreem voorbeeld van echoïsme zag ik terug in een inmiddels overleden oom. Hij was de broer van mijn narcistische moeder, die dat weer van haar moeder heeft geërfd. Ook hij groeide dus op in een narcistisch gezin.
Ik heb hem altijd gekend als een jaknikker. Iemand die het altijd met anderen eens was, vooral met zijn dominante vrouw. Wanneer ze wat zei beaamde hij het altijd. Hij had nergens een eigen mening over.
Hier komen weer een aantal aspecten van narcistisch misbruik samen. Een kind dat in een narcistisch gezin opgroeit tot echoïst of codependent heeft grote kans later een toxische partner te krijgen.
Als kind vond ik deze oom een enorme slappeling en nam me voor om nooit zo te worden. Nu weet ik dus dat hetgeen deze oom deed echoïsme heet en dat ik hier zelf ook enkele eigenschappen van heb.
Maar gelukkig ben ik ook een zeer eigenzinnig persoon. In de uitslag van een persoonlijkheidstest, die ik ooit maakte, stond dat ik een geheel eigen kijk op zaken heb en mij daarbij niet laat leiden door algemeen heersende opvattingen.
Wel verborg ik vroeger mijn mening om confrontaties te voorkomen. Doch gelukkig kwam met de jaren mijn eigenzinnigheid meer naar boven. Tegenwoordig geef ik gewoon mijn mening.
De controle terug
In de verdiepende workshop ‘De controle terug’ (Onderdeel van het ‘Online Programma: Herstellen van Narcistisch Misbruik’) leer je van jezelf te houden, voor jezelf op te komen en voor je eigen behoeften te zorgen.
Klik hier voor meer informatie over dit uitgebreide hulpprogramma >>
Raakvlakken met codependentie
Het begrip echoïsme is betrekkelijk nieuw en nog vrij onbekend. Daarom ontdekte ik het ook pas recentelijk. De reeds eerder genoemde psychoanalyticus Dean Davis gebruikte deze term voor het eerst in 2005.
Wat me bij het bestuderen opviel waren de raakvlakken met het begrip codependentie. Het grote verschil is dat echoïsme meer een karaktereigenschap is, terwijl codependentie een aandoening is.
Lees ook het artikel “Codependentie en narcisme” >>
Tot zover mijn uiteenzetting over het begrip echoïsme. Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen? Deel het in een reactie. Kennis is macht!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
