Over het algemeen wordt ervan uitgegaan dat de meeste narcisten mannen zijn. Doch waarschijnlijk ligt het percentage mannelijke en vrouwelijke narcisten veel dichter bij elkaar. Alleen is de vrouwelijke narcist vaak een verborgen narcist en wordt daardoor minder snel als narcist ontmaskerd…
Verhouding mannelijke- en vrouwelijke narcisten
Schattingen van het aantal mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis lopen uiteen van 1 tot 6 procent. Daarbij werd altijd aangenomen dat 50 tot 75 procent daarvan man zou zijn. Sommige bronnen beweren zelfs dat 80% man zou zijn. Dit is reeds lang achterhaald, maar wordt nog vaak klakkeloos overgenomen.
Meer recentere schattingen gaan er vanuit dat de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke narcisten veel dichter bij elkaar ligt.
Volgens de officiële cijfers is bij 7,7% van de mannen een narcistische persoonlijkheidsstoornis aangetroffen. Bij vrouwen is dat 4,8%. Dat komt neer op een verhouding van ongeveer 60/40.
Overigens is het percentage onder mensen die na 1980 werden geboren beduidend hoger dan bij degenen die voor 1980 werden geboren. Waarschijnlijk heeft dat te maken met de opvoeding en de invloed van sociale media.
Bij bovenstaande cijfers gaat het dus om een schatting op basis van gevallen waarin de narcistische persoonlijkheidsstoornis officieel is vastgesteld. Doch veruit de meeste narcisten worden helemaal niet gediagnosticeerd.
Zoals ik al zei is de vrouwelijke narcist meestal een verborgen narcist, waardoor ze minder snel als narcist ontmaskerd worden. Het is dus aannemelijk dat de werkelijke percentages nog dichter bij elkaar liggen
Waarom de vrouwelijke narcist minder zichtbaar is
De vrouwelijke narcist is dus vaak een verborgen narcist. Dit heeft te maken met rolpatronen en de verschillen tussen mannen en vrouwen en waar ze zich toe voelen aangetrokken.
Zo is een mannelijke narcist door zijn ogenschijnlijk zelfverzekerde gedrag en sociale vaardigheden voor de meeste vrouwen aantrekkelijk. Dit is ook de reden dat veel vrouwen opnieuw voor een narcist vallen.
De meeste mannen voelen zich bij vrouwen echter tot heel andere dingen aangetrokken. Daarom speelt de vrouwelijke narcist vaak de lieve zorgzame vrouw.
Een voorbeeld hiervan is mijn narcistische moeder. Naar de buitenwereld speelde ze altijd de lieve zorgzame moeder. Maar achter de schermen toonde ze een heel ander gezicht.
Wanneer ik bijvoorbeeld overstuur thuiskwam omdat ik was gepest kreeg ik van haar te horen dat het mijn eigen schuld was. Doch naar buiten toe speelde ze de bezorgde moeder die het wilde oplossen.
Zie ook het artikel “Narcistische moeder”
Het feit dat je bij een narcist eerder aan een man denk heeft ook een culturele oorzaak. Mannen worden geacht voor zichzelf op te komen. Doch volgens een landelijk onderzoek is 40 procent van de slachtoffers van huiselijk geweld man.
Maar wanneer een man verteld dat hij door zijn vrouw (geestelijk of lichamelijk) mishandeld wordt kan hij over het algemeen op minder begrip rekenen dan een vrouw. Daarom zal hij er ook minder makkelijk mee naar buiten komen.
“De meeste narcisten zijn mannen”
Eind 2017 organiseerde ik samen met Judith Hagelen een workshop. Het merendeel van de deelnemers bestond uit vrouwen. Op een bepaald moment trok een van de aanwezigen hieruit de conclusie dat het merendeel van de narcisten dan man moest zijn.
Doch deze conclusie kan hier niet uit worden getrokken. Dat het merendeel vrouw was had namelijk alles te maken met het algoritme van Facebook. Daar had ik namelijk deelnemers geworven. En wanneer vooral vrouwen op de advertentie klikken laat Facebook de advertentie vrijwel alleen aan vrouwen zien.
Doch naarmate deze website bekender wordt neemt ook het aantal mannen dat aan mijn hulpprogramma’s deelneemt toe.
Openlijk narcisme versus verborgen narcisme
Zoals reeds gezegd is de vrouwelijke narcist vaak een verborgen narcist. Maar wat is nu precies het verschil?
De openlijke narcist lijkt het meest op hoe de meeste mensen zich een narcist voorstellen. De opgeblazen bullebak die altijd het hoogste woord heeft. Zo is een openlijke narcist nadrukkelijk aanwezig en straalt zelfvertrouwen uit. Een verborgen narcist is juist stil en komt minder zelfverzekerd over.
Een openlijke narcist is carrièregericht, charismatisch en schept op hoe succesvol hij of zij wel niet is. Verborgen narcisten zijn minder carrièregericht en doen zich eerder voor als kwetsbaar en spelen de slachtofferrol.
Doordat openlijke narcisten zichzelf groots voordoen krijgen ze makkelijker hun narcistische voeding. Voor verborgen narcisten is deze voeding schaarser, daarom zijn ze meer manipulatief dan hun openlijke soortgenoten.
Kenmerken van de vrouwelijke narcist
Mannelijke en vrouwelijke narcisten hebben veel gemeen. Doch de manier waarop ze te werk gaan verschilt. Hieronder beschrijf ik een aantal narcistische eigenschappen en leg uit hoe de vrouwelijke narcist hierin verschilt van haar mannelijke soortgenoot.
Hoewel de meeste vrouwelijke narcisten verborgen narcisten zijn geldt dat niet voor elke vrouwelijke narcist. Ook onder vrouwen zijn er open en verborgen narcisten. Ik beschrijf dus niet het verschil tussen de open en de verborgen narcist, maar dat tussen de mannelijke en de vrouwelijke narcist.
Competitie
Narcisten doen of ze zelfverzekerd zijn, maar eigenlijk zijn ze onzeker. De mannelijke narcist speelt alsof hij zelfverzekerd is, terwijl de vrouwelijke narcist beter wil zijn dan anderen. Ze wil altijd de beste, mooiste of meest succesvolle vrouw in haar omgeving zijn.
Wanneer in haar omgeving een andere vrouw komt die ze als een bedreiging ziet zijn er twee mogelijkheden. Of de nieuwkomer verdwijnt, of ze past zich aan (lees onderwerpt zich aan de narcist).
Bovenstaande geldt ook voor de dochter(s) van de vrouwelijke narcist. Ook haar ziet ze als concurrent, zeker wanneer ze wat ouder worden.
En wanneer het om de vrouw of vriendin van een zoon gaat zien ze haar ook als een concurrent. Er ontstaat dan een strijd om de aandacht van de zoon. Het moge duidelijk zijn dat dit een grote spanning op de relatie legt.
Vroeger zei mijn narcistische moeder altijd tegen me dat wanneer ik een vriendin zou krijgen zij haar zou waarschuwen voor mij. Volgens haar was ik onzelfstandig en zou alles op haar neerkomen.
Met de kennis van nu denk ik niet dat dit een “nobele” poging was een toekomstige vriendin te waarschuwen tegen mijn vermeende onzelfstandigheid. Eerder een preventieve actie de concurrentie te elimineren.
Overigens een zeer prettig vooruitzicht wanneer je als tiener van je moeder te horen krijgt dat ze het wel even voor je zal verknoeien wanneer je met een vriendin thuiskomt…
Imago
Narcisten zijn op een overdreven manier bezig met hun imago. Maar daar waar mannelijke narcisten vrijwel alleen met hun eigen imago bezig zijn, is de vrouwelijke narcist daarentegen ook bezig met het imago van het gezin. Naar de buitenwereld moet het gezin perfect lijken.
Mijn narcistische moeder verweet me ooit eens dat ik als kind geen nieuwe kleren wilde dragen. Inderdaad had ik destijds moeite met veranderingen en liep dus graag in m’n vertrouwde kloffie. Maar nu begrijp ik waarom ik voor haar in nieuwe kleren moest rondlopen…
Doch het perfecte plaatje dat ze willen uitdragen is puur oppervlakkig en egoïstisch. Het gaat ze alleen uiterlijk vertoon. De vrouwelijke narcist wil dat anderen haar zien als de perfecte moeder van een succesvol gezin. De ironie wil echter dat door de geestelijke mishandeling de kinderen zo beschadigd raken, dat ze vaak helemaal niet zo succesvol worden.
Een kind dat in een gezin met een narcistische ouder opgroeit krijgt ofwel de rol van het zwarte schaap, of dat van de lieveling toebedeelt. Voor de lieveling is de rol weggelegd om succesvol te worden. Het zwarte schaap moet de mislukkeling worden, zodat de narcistische ouder anderen kan vertellen hoeveel verdriet ze hiervan hebben. Om zo dus zelf het slachtoffer te spelen…
Narcistische vrouwen zijn materialistisch
De vrouwelijke narcist is materialistisch en smijt graag met geld. Ook gaan ze graag om met mensen die geld hebben. Deze worden dan gemanipuleerd om ze te overladen met cadeaus. En het liefst zo duur mogelijk. Dat geeft haar het gevoel zelf waardevol te zijn.
Uiteraard lopen ze flink met hun luxe te pronken. Wanneer iemand dan zegt “wat een mooie…” zijn ze weer van een dosis narcistische voeding voorzien.
Het grote verschil tussen mannen en vrouwen in deze is dat de mannelijke narcist vooral gericht is op het vergaren van geld en daarmee status. De vrouwelijke narcist is daarentegen meer gericht op het uitgeven van geld. Het liefst andermans geld.
Herkenning
Ook hier ken ik heel sterk mijn narcistische moeder in. We hadden vroeger een goedlopende zaak en dus konden er dure dingen worden gekocht zoals auto’s en bontmantels. En mijn moeder liep daar maar al te graag mee te pronken.
Maar er is ook nog een ex vriendin aan wie ik onmiddellijk moet denken. Ik noemde haar al eens kort in het artikel “Codependentie en Narcisme”.
Reeds bij een van onze eerste afspraken liet ze me in een etalage een mobiele telefoon zien die ze graag wilde hebben. Ik trapte daar niet in en negeerde het. Doch al gauw had ze voortdurend geld nodig.
Ook zij was zeer bedreven in manipulatie. Ze wist me een schuldgevoel aan te praten wanneer ik niet aan haar financiële wensen voldeed. Dat alles ging gepaard met zielige verhalen over slechte exen.
Nadat ik enkele malen aan haar financiële wensen had voldaan wist ze van geen ophouden. Al gauw was voor mij de maat vol. Het was mij duidelijk waar dit heen zou gaan. Ik bankroet en zij ervandoor naar een volgend slachtoffer.
Dit wist ik eigenlijk al na een week, doch “pas” na twee weken heb ik de relatie verbroken. Het laatste zetje kreeg ik nadat iemand tegen me zei: Ze heeft je alleen maar nodig voor het geld. En waarschijnlijk heeft me dit een berg ellende bespaard.
De vrouwelijke narcist is jaloers
Dit geldt niet alleen voor de vrouwelijke narcist, alle narcisten zijn extreem jaloers. Ook gaan ze er vanuit dat anderen op dezelfde wijze denken en weer jaloers zijn op hen. Alleen al die gedachte is voeding voor de narcist.
Overgevoelig voor kritiek
Zoals alle narcisten is ook de vrouwelijke narcist overgevoelig voor kritiek. Dat komt omdat ze denken speciaal te zijn. Doch wanneer iemand hen bekritiseerd wordt hun valse zelf aangevallen. Zelfs opbouwende kritiek of een goedbedoeld advies wordt opgevat als een persoonlijke aanval.
De vrouwelijke narcist is een echte dramaqueen. De meest onbenullige gebeurtenissen worden tot grote proporties opgeblazen. Ze houden van drama en strijd. Laat je hier dus nooit in meeslepen want dan doe je precies wat ze willen.
De vrouwelijke narcist is bedreven in het uitspelen van mensen
Dit is misschien wel het grootste verschil tussen de mannelijke en de vrouwelijke narcist. Het tegen elkaar uitspelen uitspelen van mensen. Vrouwelijke narcisten zorgen voor ruzies tussen vrienden en familieleden. Ze vertellen bewust dingen over anderen, in de wetenschap dat dit voor problemen zal gaan zorgen.
Nou spelen mannelijke narcisten ook mensen tegen elkaar uit, doch de vrouwelijke narcist is hier veel meer bedreven in. Mogelijk heeft dit met de rollenpatronen te maken. Vrouwen praten nu eenmaal meer over anderen (sorry dames) dan mannen. Van vrouwen wordt dit ook meer geaccepteerd dan van mannen.
En dat tegen elkaar uitspelen doen ze niet alleen bij leeftijdgenoten. Narcistische moeders zorgen ervoor dat de kinderen voortdurend ruzie met elkaar hebben.
Overigens zijn kinderen een belangrijke bron van narcistische voeding voor een vrouwelijke narcist. Door hun afhankelijke positie zijn ze makkelijk te controleren en te beïnvloeden.
Daarnaast zijn kinderen loyaal naar hun ouders toe, waardoor ze voor langere tijd een bron van voeding zijn. En dat is precies de reden waarom kinderen van een narcistische ouder, zoals ik, pas op latere leeftijd met deze ouder breken.
NB: Ik was zelf 47 toen ik het contact met mijn narcistische moeder verbrak.
De vrouwelijke narcist zet haar seksualiteit in om haar zin te krijgen
De vrouwelijke narcist in het bijzonder, zet haar seksualiteit in om te manipuleren. Vaak kleden ze zich uitdagend om aandacht van mannen te krijgen.
Ook is het gebruikelijker onder vrouwelijke narcisten om een affaire te hebben met vrienden of familieleden van hun man. Ze zoeken letterlijk naar nieuwe bronnen van narcistische voeding binnen de kringen van de partner.
In het artikel “Narcistische moeder” vertelde ik reeds over een oom van vaders kant. Mijn vader vertelde later dat mijn moeder reeds in de tijd dat ze verkering hadden helemaal weg was van hem. Voortdurend werd hij als het ideaalbeeld neergezet.
Ook vertelde ik dat deze oom vaak alleen bij ons kwam in de tijd dat ze mijn vader in een inrichting had gewerkt. Dat is natuurlijk uiterst verdacht, helemaal in het licht van wat ik nu allemaal weet.
Deze oom werd dus op alle fronten ingezet. Eerst om papa te kleineren en later als nieuwe bron van aandacht (lees narcistische voeding).
Het verhaal over deze oom kun je lezen in het artikel “Narcistische moeder”, onder het kopje “De held van mijn narcistische moeder“.
Manipulatie door te straffen
Narcisten moeten altijd hun zin hebben. Doch de manier waarop ze reageren wanneer ze dat niet krijgen verschilt. Zo zullen mannelijke narcisten eerder verbaal, of zelfs fysiek, geweld gebruiken. De vrouwelijke narcist straft wanneer ze haar zin niet krijgt.
Meestal bestaat zo’n straf uit het onthouden van aandacht. Het slachtoffer wordt voor lange tijd totaal genegeerd. Dit noemen we de stiltebehandeling.
Verhalen over slechte exen
Wanneer een vrouwelijke narcist op date gaat met een potentieel nieuw slachtoffer zal ze al gauw vertellen over slechte exen.
Waar de mannelijke narcist juist loopt op te scheppen over zichzelf zal de vrouwelijke narcist juist zielige verhalen ophangen. Dat maakt dat het zorgzame type man een verhoogde kans heeft in het web van een vrouwelijke narcist terecht te komen.
Zie voor meer informatie over dit onderwerp het artikel “Narcisten aantrekken“.
Ik herken dit patroon maar al te goed van mijn narcistische moeder. Wie het artikel “Narcistische moeder” heeft gelezen weet dat juist zij mijn vader volledig kapot heeft gemaakt.
Doch later moest ik horen dat ze hem tegen haar nieuwe partner (lees slachtoffer) had afgeschilderd als een hufter. Ze had hem verteld dat ze een rotleven met mijn vader had gehad. Doch wie mijn vader kent weet dat hij nog geen vlieg kwaad doet.
Dus wanneer je op een eerste date met een vrouw allemaal zielige verhalen over slechte exen hoort… Wees dan op je hoede. Het kan een vrouwelijke narcist zijn!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
