“Weet een narcist wat hij doet?” Dat is een vraag die slachtoffers van narcistisch misbruik vaak stellen. In dit artikel ga ik op zoek naar een antwoord aan de hand van hetgeen ik over narcisme heb geleerd en met voorbeelden uit eigen ervaring.
De vraag: Weet een narcist wat hij doet?
We maken allemaal weleens een ongelukkige opmerking waarmee we iemand per ongeluk kwetsen. Wanneer diegene dat laten merken zullen de meesten van ons schrikken en zeggen dat het niet zo bedoeld was.
Dat is wat ons, mensen met empathie, onderscheidt van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Een narcist zal niet terugschrikken maar er juist nog een schepje bovenop doen. Hieronder een paar voorbeelden uit mijn eigen leven.
Uit het artikel “Narcistische moeder“:
De oefeningen bestonden uit het gooien met een bal. Mama gooide de bal naar mij toe en ik moest hem vangen en teruggooien. Wanneer daarbij iets verkeerd ging ontstak ze in een woedende tirade. “Smerige egoïst!” schreeuwde ze me dan hysterisch toe. “Ikke ikke ikke en de rest kan stikken!”.
Ik had geen idee waaraan ik dit had verdiend, doch als zij het zei zou het wel zo zijn. “Wacht maar tot je in het voortgezet onderwijs komt”, ging ze verder, “Daar leren ze je dat wel af. Ze slaan je in elkaar!” De agressieve gebaren die ze daarbij maakte en het grimmige gezicht dat ze erbij trok staan me nog steeds op het netvlies gebrand.
En zo ging het elke avond! Van tevoren wist ik precies wat er ging gebeuren waardoor ik bij voorbaat al grote angst had en als verdoofd de bal ving. Dit leek voor haar reden om er nog een schepje bovenop te doen. Op genade hoefde ik niet te rekenen.
Uit het artikel “Narcistische familie“:
Het was in deze tijd dat ik hem na een rotopmerking hierop aansprak. Ik had verwacht dat we inmiddels oud en wijs genoeg waren om dit als volwassenen uit te praten. Nou daar had ik me lelijk in vergist!
Wat volgde was een woede-uitbarsting en nog meer rotopmerkingen. Het begon cynisch met “Ach ben je gekwetst? Het mankeert er nog maar aan dat je er geen pruilend lipje bij trekt”. Om vervolgens op agressieve toon te brullen “Als je zo met je kloteleven zit sodemieter dan op!”.
Een narcist gaat bewust te werk!
Weet een narcist wat hij doet? Uit bovenstaande voorbeelden blijkt dat een narcist bewust andere mensen kwetst. En wanneer het slachtoffer dit kenbaar maakt strooien ze nog wat extra zout in de wonden.
De vraag “Weet een narcist wat hij doet?” kan dan ook volmondig met ja beantwoord worden. Ze weten dat ze anderen pijn doen en daar genieten ze van.
NB: Er zijn zowel mannelijke als vrouwelijke narcisten. Maar voor het gemak gebruik ik de hij-vorm wanneer ik in algemene zin over een narcist spreek.
Ieder normaal mens zou kwaad worden om zulk gedrag. Maar ook hiermee voed je de narcist juist. Wanneer ze iemand kwetsen of kwaad krijgen voelen ze zich belangrijk.
Weet een narcist dat er iets mis is met hem?
Ze zei dat ze zich hierin uitvoerig had verdiept en tot de conclusie was gekomen dat mijn zus hieraan lijdt.
Münchhausen by proxy
Het syndroom van Münchhausen by proxy komt er in het kort op neer dat een ouder, meestal de moeder, een kind opzettelijk ziek maakt. Veelal zijn zij geobsedeerd door ziekenhuizen. Tegenover de arts spelen zij dan de zorgzame ouder.
Wat zegt dit over mijn narcistische moeder?
Het volgende is wel wat hypothetisch, maar het feit dat mijn narcistische moeder zich in het syndroom van Münchhausen by proxy verdiept en vervolgens mijn zus ervan beschuldigt doet bij mij het volgende vermoeden:
Ik denk dat mijn moeder heel goed in de gaten heeft dat er iets mis is met haar en dat ze daarvoor een verklaring zoekt. In het syndroom van Münchhausen by proxy heeft zij bepaalde dingen bij zichzelf herkend. En wat doet een narcist dan? Het projecteren op een ander!
Voor wat betreft mijn narcistische moeder zijn er zeker raakvlakken met het syndroom van Münchhausen by proxy. Ooit werkte ze in het ziekenhuis waar ze nogal prat op gaat. Tegenover de buitenwereld probeert ze het beeld op te houden van een zorgzaam iemand. En haar ziekenhuisverleden helpt hier natuurlijk bij.
Ook loopt ze graag te koketteren met haar medische kennis, hetgeen iemand met het syndroom van Münchhausen by proxy ook graag doet. En tot slot maakte ook zij haar kinderen opzettelijk (geestelijk) ziek.
Nu heb ik het syndroom van Münchhausen by proxy ook bestudeerd en ben tot de conclusie gekomen dat er weliswaar raakvlakken zijn, maar niet genoeg om te concluderen dat mijn moeder dit heeft. Dit in tegenstelling tot de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Gedachten: Weet een narcist wat hij doet?
Ook zullen ze hun gedrag nooit aanpassen. Ze weten wat ze doen, maar door hun gebrek aan empathie voelen ze niet de pijn die ze bij anderen aanrichten. Narcisten hebben enkel oog voor hun eigen behoeften. Ze zijn als een vampier op zoek naar bloed om te overleven.
Verschil tussen mentaal en emotioneel
Eigenlijk is de vraag “Weet een narcist wat hij doet?” niet zo makkelijk te beantwoorden. Het valt uiteen in twee delen…
Volgens de Australische schrijfster en narcismedeskundige Melanie Tonia Evans zijn narcisten zich daar niet bewust van. Ze zijn niet in staat om gevoelens als sentiment, emotionele pijn of spijt te begrijpen. Volgens haar hebben narcisten dan ook geen enkel besef over wat ze je hebben aangedaan. Ze geloven dat zij het slachtoffer zijn dat slecht is behandeld door jou.
In een boek van Iris Koops las ik dat het inlevingsvermogen van een narcist valt op de delen in twee onderdelen. Het gevoelsmatige deel en het verstandelijke deel. Een narcist blijkt verstandelijk heel goed in staat te zijn te begrijpen wat er in een ander omgaat. Doch gevoelsmatig totaal niet.
Zoals bekend ontbreekt bij hen het vermogen zich in de gevoelens van anderen te verplaatsen. Verstandelijk weten ze dus wel degelijk wat ze doen, doch ze voelen er niets bij.
In het artikel “Waarom kwetst een narcist je?” ga ik verder op deze materie in.
Heb je nog aanvullingen, vragen of opmerkingen over de vraag: Weet een narcist wat hij doet? Deel het in een reactie onder dit artikel. Kennis is macht!