Er is reeds veel geschreven over de narcist en diens zieke gedrag. Maar in dit artikel gaan we het hebben over herstellen van narcistisch misbruik. Langs zeven fasen toon ik het herstelproces na narcistisch misbruik…
Wat is narcistisch misbruik?
Narcistisch misbruik is een emotioneel trauma dat zich op de primaire pijn richt. Door de stelselmatige psychische terreur door de narcist kom je bijna permanent in de vechten-of-vluchten-stand. Je amygdala “gijzelt” dan als het ware je rationele denken.
De amygdala is het deel van je hersenen dat verbanden legt tussen de informatie die het van de verschillende zintuigen krijgt en koppelt deze aan emoties.
Wat zijn de signalen van narcistisch misbruik?
Voordat je kunt herstellen van narcistisch misbruik moet je eerst vaststellen of je daadwerkelijk slachtoffer bent van narcistisch misbruik. Hieronder de signalen:
Je bent tegen jezelf uitgespeeld
Narcisten zijn zo bedreven in manipulatie dat ze op een overtuigende manier kunnen brengen dat jij de slechterik bent en zij het slachtoffer. Dat maakt dat je aan je eigen waarneming gaat twijfelen. Op deze manier wordt je tegen jezelf uitgespeeld.
De narcist claimt jouw gedachten te kennen
Sommige narcisten claimen te weten wat jij, of anderen, denken. En als je dat ontkent maken ze je uit voor leugenaar. Ook hier weten ze dit zo overtuigend te brengen dat je er zelf in gaat geloven, of op z’n minst ernstig gaat twijfelen.
Jij wordt neergezet als degene die moeilijk doet
Wanneer een narcist iemand manipuleert en niet zijn of haar zin krijgt doen ze er vaak een schepje bovenop door je als “gek” af te schilderen. Soms adviseren ze hun slachtoffers zelfs om in therapie te gaan. Dit doen ze omdat ze hun slachtoffer willen controleren, tot elke prijs.
Je twijfelt aan je eigen waarneming
De narcist vertelt je dat hetgeen je waarneemt niet klopt. Dit noemt men gaslighting. En als je dat maar vaak genoeg hoort ga je er vanzelf in geloven.
Je twijfelt aan je herinneringen
Een typisch kenmerk van de narcist is het selectieve geheugen. Wanneer je ze vertelt dat ze je gekwetst hebben wordt dit gebagatelliseerd of simpelweg ontkend. Ze geven je het gevoel dat jouw reactie buiten alle proporties is. Hierdoor ga je twijfelen of je herinneringen wel kloppen.
Je gaat liegen om de vrede te bewaren
Ook wanneer je van nature geen leugenaar bent ga je toch mee in de leugens van de narcist. Dat doe je omdat je weet dat je anders een afstraffing krijgt van de narcist.
Je zwijgt tegenover anderen
Als mens zijn we geprogrammeerd onze ervaringen en gedachten met andere mensen te delen. Maar wanneer je door de narcist bent “gehersenspoeld” stop je met het vertellen van zaken die de narcist aangaan. Soms praat je zelfs helemaal niet meer over jezelf.
Je vraagt je af of jij misschien degene bent die gek is
De intensiviteit van de narcistische manipulatie maken dat je gaat twijfelen aan jezelf. De narcist heeft immers altijd gelijk. Ook komt het vaak voor dat de slachtoffers van narcistisch misbruik zich gaan afvragen of ze zelf misschien de narcist zijn. Wanneer jij je dat ook afvraagt kan ik je meteen gerust stellen. Een echte narcist vraagt zich dit namelijk nooit af.
Je bent gedeprimeerd
Na langdurig narcistisch misbruik raak je gedeprimeerd en angstig. Je voelt je uitgeput en denkt, door de narcistische manipulatie, dat jij degene bent die overgevoelig is. Als gevolg daarvan zoek je hulp voor de symptomen, in plaats van het eigenlijke probleem.
Herken je één of meer van deze signalen? Dan moet je zeker verder lezen!
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 1
De ontdekking dat je slachtoffer bent van narcistisch misbruik kan een flinke schok zijn. Je voelt je erg onrustig en bent bijna 24 uur per dag, 7 dagen per week informatie over narcisme aan het vergaren. Nou is kennis op zich goed, behalve wanneer het obsessief wordt.
In deze eerste fase is het erg belangrijk dat je een manier vindt om te ontspannen. Sommige mensen doen dat door te mediteren, anderen door in de natuur te gaan wandelen of door uitstapjes te maken.
Het is belangrijk dat je iets zoekt dat bij je past en dat je ontspanning geeft. Leren je geest tot rust te brengen is de kritische eerste stap op weg naar herstel.
Mindfulness voor het Dagelijkse leven – Happy with Yoga >>
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 2
In de tweede fase is het belangrijk dat je jezelf toestaat om verdrietig en boos te zijn. Vaak staan we onszelf zulke gevoelens niet toe en onderdrukken ze juist. Maar het onderdrukken van deze gevoelens is op termijn juist schadelijk!
Het leidt vaak tot symptomen als:
• Blijven vastzitten in een verdrietig, boos of depressieve toestand, of een gevoel van emotieloosheid.
• Onderdrukte woede.
• Langdurige vermoeidheid, depressie of onverschilligheid.
• Verslaving.
• Ontwijkend gedrag.
• Chronische pijn of ziekte.
• Eetstoornissen.
Sta jezelf daarom toe om verdrietig en boos te zijn!
Keerpunt
Een belangrijk keerpunt in mijn herstel van narcistisch misbruik was toen ik meer te weten kwam over de narcistische persoonlijkheidsstoornis van mijn moeder. Daarmee kwam het besef dat er iets met haar mis is en niet met mij. Dat ik haar doelwit was juist omdat ik zoveel mooie eigenschappen bezit, als compassie, die zij niet heeft.
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 3
In de derde fase moet je loskomen van de narcist, zowel geestelijk als fysiek.
Voor veel mensen is het lastig om los te komen van de narcist. Vaak is het een persoon die dicht bij je staat, zoals een van je ouders of een partner. In veruit de meeste gevallen gaat het dus om iemand van wie we ooit gehouden hebben, of misschien nog wel doen. Dit houden van is echter eenzijdig!
Een narcist heeft geen enkele compassie en houdt van niemand anders. Daarom verdienen ze het ook niet dat wij van hen houden!
Vaak is het zo dat we over een bepaalde grens heen moeten zijn voor we de narcist daadwerkelijk uit ons leven kunnen bannen. Meestal is dat het geval nadat we voor de zoveelste keer hebben geprobeerd tot een redelijk gesprek te komen, maar in plaats daarvan met psychisch, of soms zelfs lichamelijk, geweld worden geconfronteerd.
Als je zelf agressief terug reageert is de kans groot dat de narcist van tactiek verandert en je gaat manipuleren door gedeeltelijk toe te geven, of zelf het slachtoffer te spelen.
Wanneer je geen kennis van narcisme hebt ben je geneigd te denken dat er een misverstand tussen jou en de narcist is. Maar in werkelijkheid voert de narcist een bewuste strategie om jou verder te kunnen misbruiken.
In discussie met een narcist
In discussie gaan met een narcist is totaal zinloos. Ze kennen slechts twee soorten mensen.
De eerste soort zijn de mensen die de narcist voeden en hen in hun valse zelfbeeld bevestigen. Tegen deze groep zijn ze in het openbaar vriendelijk. Hun ware gezicht laten ze alleen zien als ze één op één met je zijn.
De andere soort zijn degenen die tegen de narcist in gaan. Deze krijgen een enorme narcistische woede over zich heen.
Voor narcisten hebben andere mensen totaal geen waarde. Of je bent een nuttige idioot, of je bent een schietschijf voor ze.
Een discussie aangaan met een narcist is daarom bij voorbaat een verloren zaak. Ofwel je wordt agressief bejegend, ofwel je wordt gemanipuleerd. Het beste dat je kunt doen is negeren en zo snel mogelijk het contact met de narcist verbreken.
Kinderen in het spel
Maar wat nu als er kinderen in het spel zijn? Dan is het een stuk lastiger om los te komen van de narcist!
Iemand met een narcistische partner en kinderen is vaak geneigd om “bij elkaar te blijven voor de kinderen”. Maar wat je je dan af moet vragen is of het wel zo goed is voor de kinderen in een dergelijk gezin op te groeien.
Kinderen die opgroeien in een gezin met een narcistische ouder krijgen ofwel de rol van lieveling toegedeeld, of die van het zwarte schaap.
Het kind met de rol van lieveling heeft een verhoogde kans zich ook tot narcist te ontwikkelen. Terwijl het zwarte schaap zich meestal ontwikkelt tot codependent.
Codependentie
Codependent komt van het Engelse woord codependence, dat het beste kan worden vertaald als medeafhankelijk.
Mensen met codependentie lopen tegen de volgende problemen aan:
• Moeite een gezonde eigenwaarde te ontwikkelen
• Moeite met het uiting geven aan de eigen gevoelens.
• Moeite voor de eigen behoeften te zorgen.
• Moeite gezonde grenzen te hanteren en aan te houden.
• Moeite met fouten maken. Als gevolg daarvan kan men niet op een functionele manier omgaan met leerprocessen en zich ontwikkelen.
Voor een verdere uitleg over codependentie verwijs ik naar het artikel “Codependentie en narcisme”.
Het moge duidelijk zijn dat het voor een kind dus zeer ongezond is om in een gezin met een narcistische ouder op te groeien!
En jijzelf?
Het volgende wat je je af moet vragen is of het voor jezelf wel goed is deze kwellingen te blijven doorstaan. Een ding kan ik je vertellen, op den duur zul je dit niet volhouden!
Langzaamaan zul je geestelijk volkomen opbranden en overspannen worden. En je denkt dat je dit op tijd aan ziet komen, maar in de laatste fase van overspannenheid gaat het heel snel.
Daarom kan ik maar een advies geven: Ga bij de narcist weg, hoe moeilijk dat ook lijkt!
Doch er is één ding dat mensen weerhoudt bij de narcist weg te gaan en dat is angst!
- Angst voor het onbekende.
- Angst om hoe de narcist zal reageren.
- Angst voor hun woede, lastercampagnes en juridische stappen.
- Angst om het niet af te kunnen sluiten.
- Angst om nooit erkenning te krijgen voor wat je is aangedaan.
- Angst om weer helemaal opnieuw te moeten beginnen.
Deze angsten houden mensen vast in destructieve relaties, waar ze langzaam van binnen sterven en niet van het leven kunnen genieten. Het is moeilijk om deze angsten te overwinnen, maar niet onmogelijk!
Langdurig narcistisch misbruik
De grootste belemmering om een narcist te verlaten is de angst die voortkomt uit het langdurige misbruik. Ons onderbewustzijn zal allerlei redenen bedenken om toch maar vooral alles bij het oude te laten en bij de narcist te blijven.
Het zal ons vertellen dat we teveel van de narcist houden. Dat we het alleen niet zullen redden. Of dat we nooit meer iemand zoals hij/zij zullen vinden.
Doch dit is allemaal het gevolg van emotioneel misbruik. De narcist wil je juist doen geloven dat je afhankelijk van diegene bent en zonder hem/haar reddeloos verloren. Maar wat voelt als liefde is in werkelijkheid psychische manipulatie.
Je kunt het best redden zonder de narcist. Sterker nog, je leven zal er op den duur beter door worden! Bovendien: wanneer je vertrekt en jezelf geneest heb je veel meer kans op echte liefde en een gezonde relatie.
Wanneer je je narcist verlaten hebt en later met wat meer afstand naar deze periode kijkt zul je inzien hoe vernietigend deze relatie met de narcist was. Ongeacht of het nu een liefdesrelatie, familierelatie of een “vriendschap” was, een narcist breekt je psychisch af!
Lees ook het artikel “De narcist verlaten – Wat houdt je tegen?”
Agressieve narcist
Als je met een agressieve narcist te maken hebt kan dat gevaarlijk zijn om diegene te verlaten. Mijn advies daarin is: zorg dat je de controle houdt. Dus wacht niet tot je helemaal overspannen bent en met klappende deuren vertrekt. De kans is groot dat de agressieve narcist je dan achterna komt en lichamelijk geweld gebruikt.
In plaats daarvan moet je voor het zover is de knoop doorhakken om te vertrekken en daarvoor het meest geschikte moment afwachten. Je kunt bijvoorbeeld van tevoren een “onderduikadres” regelen, of contact opnemen met een organisatie die zich bezighoudt met huiselijk geweld. Kies het moment van vertrek bijvoorbeeld wanneer de narcist aan het werk is.
Wanneer je het contact met de narcist hebt verbroken is het ook zaak dit vol te houden!
Narcisten zijn ervan overtuigd dat jij je uiteindelijk weer zult overgeven aan hun manipulaties. Wanneer ze je een berichtje sturen en jij reageert daarop worden ze bevestigt in die overtuiging.
En als de narcist je eenmaal succesvol heeft bereikt en een reactie heeft uitgelokt ben je terug in het web van misbruik. Het gevolg daarvan is dat je je lijden onnodig verlengt en niet zult herstellen!
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 4
In de vierde fase stop je om 24 uur per dag, 7 dagen per week naar informatie over narcisme te zoeken.
Tijdens de fase waarin je ontdekt dat je met een narcist te maken hebt is het essentieel om informatie te vergaren over narcisme. Dit zorgt ervoor dat je begrijpt wat je is overkomen en waarom.
Maar wanneer het tijd is om te herstellen van narcistisch misbruik moet je je focussen op je eigen herstelproces en niet meer op de dader.
Stap uit het slachtofferschap
Bovendien moet je uit het slachtofferschap stappen. Wanneer je dat voor het eerst hoort klinkt dat tegenstrijdig. Je bent slachtoffer maar je mag het niet zijn. Maar er is een groot verschil tussen slachtoffer zijn en in het slachtofferschap blijven zitten.
Sommige coaches zijn tegen het gebruik van het woord slachtoffer. Ik heb niet zoveel problemen met dat woord. Je bent nu eenmaal slachtoffer van narcistisch misbruik.
Maar wanneer je in het slachtofferschap blijft hangen houdt de narcist je leven lang vat op je. En dat niet alleen, je saboteert je eigen leven!
Wat staat er op het spel wanneer je in het slachtofferschap blijft hangen?
Je gezondheid
Alle stress veroorzaakt door de narcist maakt dat je een verhoogd risico loopt op een burnout, maar ook op vergeetachtigheid. Door alle emotionele mishandelingen is de kans groot dat slachtoffers een post-traumatisch stress-syndroom (PTSS) ontwikkelen.
Je levensgeluk
De narcist blijft je psychisch mishandelen en zuigt al je energie uit je.
Je eigenwaarde
De narcist blijft zeggen dat het allemaal jouw schuld is. Dat alles jouw fout is en dat alle ellende is begonnen omdat jij gek bent. Hierdoor voel je je waardeloos leeg, onbegrepen en zeer eenzaam.
Je zelfvertrouwen
Vroeger was je spontaan en vrolijk, nu kruip je liever weg omdat je enorm aan jezelf twijfelt.
Je toekomst
Er is geen toekomst voor je als je samen met een narcist leeft. Je bent er alleen om je narcist te dienen.
Je geld
Je betaald alles, de narcist heeft controle over je bankrekening of laat jou voor alle schulden opdraaien.
Lees ook het artikel “Financiële uitbuiting door een narcist” >>
Je spullen
De narcist maakt “per ongeluk” al je dierbare spullen kapot of gooit ze zonder toestemming weg.
Je kinderen
De narcist gebruikt ook manipulatietechnieken op de kinderen.
Wil jij uit de slachtofferrol stappen? Lees dan ook het artikel “De slachtofferrol: Waarom je eruit moet stappen!” >>
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 5
In de vijfde fase ga je op zoek naar je ware zelf.
Door de langdurige narcistische mishandeling ben je het contact met jezelf kwijtgeraakt.
Een narcist zet een beeld van je neer dat niets te maken heeft met jouw persoonlijkheid. Het is slechts een weerspiegeling van het ziekelijke gedrag van de narcist zelf. Maar wanneer je iets maar vaak genoeg hoort ga je er vanzelf in geloven.
Om je ware zelf terug te vinden moet je voor jezelf uitzoeken wie je bent en wat je wilt. Bedenk dat je het volste recht hebt te zijn wie je bent, ook al wilde de narcist je anders doen geloven.
Van de narcist mocht je geen eigen beleving hebben. Je mocht alleen maar de beleving van de narcist bevestigen.
Bijvoorbeeld: Iemand die opgroeide in een gezin met een narcistische ouder kreeg als kind nooit waardering. Behalve wanneer hij goede cijfers haalde op school, zodat zijn narcistische ouder daarmee kon pronken.
Zo iemand krijgt dan mee dat alleen wanneer je presteert je waardering krijgt. Dus wordt diegene geprogrammeerd om workaholic te worden, zonder zich af te vragen of wat hij doet wel is wat hij zelf wil.
Het omgekeerde kan ook. Wanneer je nooit iets goed kon doen zul je later heel moeilijk de motivatie kunnen vinden om iets te doen. Het was immers toch nooit goed?
De narcist wilde je voortdurend laten geloven dat je niet deugde. Als reactie daarop probeer je aan iedereen te bewijzen dat je wel oké bent.
Onthoud: Je bent oké zoals je bent en hoeft dit niet te bewijzen! Zolang je nog bezig bent aan anderen te bewijzen dat je wel deugt ben je niet vrij van de narcist.
Schuldgevoel bij het slachtoffer
Ook hebben de slachtoffers vaak last van een schuldgevoel, zelfs nadat de banden met de narcist zijn verbroken. En juist doordat een narcist altijd de schuld bij het slachtoffer legt wordt dit gevoel versterkt.
Vaak denk je dat wanneer je anders had gehandeld er een andere situatie was ontstaan. In de normale wereld klopt dit, maar niet in de wereld van een narcist. Bij een narcist kun je niets goed doen. Er is dan ook helemaal niets dat je had kunnen doen om de relatie met de narcist te redden.
Sommige slachtoffers hebben medelijden met de narcist en willen diegene helpen. Alleen vindt een narcist dat hem of haar niets mankeert en dat de schuld bij een ander ligt. En zolang ze niet erkennen dat er met henzelf iets mis is, is het onmogelijk om ze te helpen.
Laat je medelijden en schuldgevoelens richting de narcist dus los en werk aan jezelf!
Jezelf terugvinden na narcistisch misbruik
Jezelf terugvinden verloopt in drie fasen. In de eerste fase stel je jezelf de vraag “Wie ben ik?”.
Probeer voor jezelf te definiëren wie je werkelijk bent en wat jou uniek maakt. Wat je vaardigheden zijn en wat jou kenmerkt als persoonlijkheid.
Geluk begint bij zelfkennis. Door jezelf te kennen kun je makkelijker bepalen wat jou gelukkig maakt.
De tweede fase begint met de vraag “Wat wil ik?”.
Definieer voor jezelf wat je drijft en wat belangrijk voor je is. Wat zijn je echte doelen, los van wat anderen van je verwachten?
Voor iemand die net is losgekomen van een narcist zal dat vooral rust zijn. Maar het is ook belangrijk dat je voor de verdere toekomst een doel stelt. Mensen die zware omstandigheden hebben overleefd hadden allemaal een doel voor de periode er na.
In de derde fase vraag je aan jezelf “Hoe kom ik daar?”
Om jezelf terug te vinden is zelfonderzoek nodig. Wie je bent en wat je wilt is de basis. Hoe meer je jezelf leert begrijpen hoe dichter je weer bij je ware zelf komt.
Dat betekent ook dat je meer uitgaat van je eigen voorkeuren en de dingen laat die je ongelukkig maken. Wanneer je bijvoorbeeld alles perfect wilt doen word je ongelukkig, omdat je nu eenmaal niet alles perfect kunt doen.
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 6
In de zesde fase ga je werken aan je zelfvertrouwen, daarom hier 10 tips om je zelfvertrouwen te verbeteren.
- Ga na hoe je over jezelf oordeelt. Vaak zijn we veel te hard voor onszelf. Behandel jezelf als een goede vriend!
- Maak een lijstje met dingen waar je goed in bent.
- Maak een lijstje met dingen die je hebt bereikt en waarop je trots bent.
- Focus niet op negatieve dingen, zoals het narcistisch misbruik. Focus in plaats daarvan op positieve zaken. Dingen die je hebt gedaan om vooruit te komen. Vooruitgang zorgt voor meer zelfvertrouwen.
- Realiseer je dat iedereen wel ergens onzeker over is.
- Omring jezelf zoveel mogelijk met positieve mensen. Neem afscheid van mensen die je naar beneden halen en mensen die altijd klagen.
- Realiseer je dat het opbouwen van zelfvertrouwen tijd kost. Denk dus niet te snel dat het toch niet zal lukken. Wanneer je er rustig aan blijft werken zul je eerder dan verwacht resultaat zien.
- Leer van jezelf houden. Hierdoor wordt je minder vatbaar voor negatieve opmerkingen van anderen.
- Geloof in de complimenten die je krijgt. Denk niet “ja maar…”, maar neem het gewoon aan.
- Blijf bij je principes. Wanneer jij iets niet wilt doe het dan niet. Mensen hebben veel meer respect voor iemand met principes die nee zegt, dan voor iemand die met alle winden meewaait.
Meer tips vind je in het artikel “Zelfvertrouwen na Narcistisch Misbruik” >>
In deze cursus leer je inzicht te krijgen in je eigen gedachtepatronen om uiteindelijk een gezond zelfvertrouwen op te bouwen. Stap voor stap wordt je begeleid door dit proces.
De cursus bestaat uit 12 lessen die je wekelijks per e-mail ontvangt. Naast theorie bevatten ze ook vragen en opdrachten die je direct in de praktijk kunt oefenen.
Herstellen van narcistisch misbruik: Fase 7
In de zevende fase ga je na in hoeverre je bent hersteld.
Je bent hersteld van narcistisch misbruik wanneer…
- je beseft dat je allereerst goed voor jezelf moet zorgen.
- je doet wat nodig is om jezelf mentaal en fysiek te beschermen tegen toxische personen.
- het je niets meer kan schelen hoe je narcist op je beslissingen zou reageren.
- je het contact met mensen die schadelijk voor je zijn verbreekt.
- je bezig bent met je eigen leven en niet dat van de narcist.
- je niet langer gefocust bent op problemen maar op oplossingen.
- je hetgeen je is overkomen niet langer als straf beschouwt, maar eerder als een eye-opener.
- je niet langer tolereert dat iemand je naar beneden haalt. Je bent je eigen beste vriend en advocaat.
Hoever ben jij?
Misschien herken je jezelf al in een aantal punten. Als dat het geval is dan ben je op de goede weg!
Misschien herken je je zelfs wel in alle punten. In dat geval ben je volledig hersteld en kun je nu wat anders gaan doen 😉
Maar waarschijnlijk lees je dit artikel omdat je nog helemaal aan het begin staat of ergens halverwege bent. In dat geval kunnen we je verder helpen door middel van het Online Programma “Herstellen van Narcistisch Misbruik”.
Het Online Programma “Herstellen van Narcistisch Misbruik” bestaat onder andere uit een online workshop. De online workshop bestaat uit tien lessen. Deze lessen bestaan weer uit een video verdiepende teksten en opdrachten.
Naast de online workshop heb je ook toegang tot een online community waar je mij vragen kunt stellen en met andere deelnemers kunt sparren.
Verder is er nog een gedeelte met bonusvideo’s en worden er later verdiepende workshops aan het programma toegevoegd.
Bovendien gaan we elkaar ook in het echt ontmoeten. Want als deelnemer van dit programma heb je gratis toegang tot alle ledenbijeenkomsten.
Tijdens deze bijeenkomsten gaan we met elkaar discussiëren over narcisme en vooral het herstelproces. Ook kun je er lastige kwesties voorleggen.
Deze ledenbijeenkomsten worden op verschillende locaties gehouden. De ene keer is dat in een zaaltje en komt iemand eerst een lezing houden. Een andere keer komen we bijeen in een natuurgebied waar we eerst gaan wandelen.
Klik hier voor meer informatie over dit uitgebreide programma >>
Tot zover dit artikel over herstellen van narcistisch misbruik. Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen? Deel het in een reactie. Kennis is macht!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
