In mijn artikelen heb ik verschillende keren de term post-traumatisch stress-syndroom (PTSS) laten vallen. In dit artikel beschrijf ik wat het is en wat de symptomen zijn. Met speciale aandacht voor het post-traumatisch stress-syndroom als gevolg van narcistisch misbruik.
Wat is post-traumatisch stress-syndroom?
Het post-traumatisch stress-syndroom, kortweg PTSS, wordt ook wel posttraumatische stressstoornis genoemd. PTSS staat vooral bekend als het oorlogstrauma. Doch het syndroom beperkt zich niet tot slachtoffers van oorlogsgeweld.
Helaas maken we allemaal nare of schokkende dingen mee in het leven. Soms zijn de gebeurtenissen zo schokkend dat we er een trauma aan over houden.
Dat kan bijvoorbeeld door extreem lichamelijk geweld, seksueel geweld of bij psychische mishandeling zoals narcistisch misbruik.
Maar ook het getuige zijn van een ongeluk of extreem geweld kan leiden tot een post-traumatisch stress-syndroom. Zo was mijn vader in zijn jeugd verschillende malen getuige van oorlogsgeweld waaraan hij een trauma overhield.
Mensen die een dergelijke schokkende gebeurtenis hebben meegemaakt zijn getraumatiseerd. De meeste daarvan kunnen die gebeurtenis met steun van hun omgeving uiteindelijk verwerken. Doch zo’n 10 procent kan dit niet en ontwikkelt een post-traumatisch stress-syndroom.
Het post-traumatisch stress-syndroom betekent dus dat mensen blijvend of voor langere tijd last hebben van een traumatische gebeurtenis.
Post-traumatisch stress-syndroom: symptomen
Mensen met een post-traumatisch stress-syndroom kunnen onder andere de volgende symptomen vertonen:
- Herbeleving in nachtmerries of flashbacks
- Vermijding van de herinnering
- Prikkelbaar
- Slaapproblemen
- Gespannen
- Schikachtig
Wanneer de symptomen langer dan een maand aanhouden is er sprake van een post-traumatisch stress-syndroom.
Iemand met een een post-traumatisch stress-syndroom kan zich voortdurend gespannen en opgefokt voelen, snel kwaad zijn, plotseling huilen, overgevoelig voor onverwachte situaties, somber zijn, zich schuldig voelen en zichzelf verwijten maken.
Daarnaast kunnen ze roekeloos gedrag vertonen en overmatig alcohol en/of drugs gebruiken.
Neurologische oorzaak?
Er zijn aanwijzingen dat mensen die een post-traumatisch stress-syndroom hebben ontwikkeld een tekort hebben aan anandamide. Anandamide is een kalmerende neurotransmitter. Dus een stof in de hersenen die een belangrijke rol speelt bij het verwerken van onaangename herinneringen.
Behandeling van het post-traumatisch stress-syndroom
Het post-traumatisch stress-syndroom wordt veelal behandeld door middel van een traumagerichte cognitieve gedragstherapie (CGT).
Andere vormen van therapie die bij het post-traumatisch stress-syndroom worden toegepast zijn Somatic Experiencing (SE), BEPP (Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS) en EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing).
Naast psychotherapie worden vaak ook medicijnen voorgeschreven om de angstklachten te onderdrukken.
Post-traumatisch stress-syndroom als gevolg van narcistisch misbruik
Wie langdurig heeft blootgestaan aan narcistisch misbruik loopt de kans om ook een post-traumatisch stress-syndroom te ontwikkelen. Ook wordt er in dit geval wel gesproken van een complex trauma. Een complex trauma staat niet beschreven in de DSM en is daarmee geen officiële diagnose.
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (kortweg DSM, letterlijk ‘diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen’) is een Amerikaans handboek dat in de meeste landen als standaard in de psychiatrische diagnostiek dient.
Bron Wikipedia
Door de voortdurende psychische mishandeling door de narcist en de stress van het alsmaar “op eieren moeten lopen” kan een slachtoffer een trauma opbouwen dat vergelijkbaar is of gelijk aan PTSS.
Eigen ervaring
Zelf ben ik nooit gediagnosticeerd met het een post-traumatisch stress-syndroom. Wel erkent men dat ik getraumatiseerd ben door de geestelijke mishandelingen tijdens mijn jeugd.
Wanneer ik de symptomen van PTSS langs ga dan herken ik alleen de slaapproblemen en de spanningen in bepaalde situaties, of bepaalde plekken, die me aan vroeger doen herinneren. Vooral tijdens mijn jeugd sliep ik erg slecht. Dit werd beter toen ik op mezelf ging wonen.
Ook op bepaalde plekken die ik (onbewust) associeer met geestelijk geweld voel ik me niet op m’n gemak. Zo moest ik ooit, lang geleden alweer, een computerexamen afleggen op een middelbare school. Meteen toen ik het schoolplein op liep voelde ik me ongemakkelijk. Het herinnerde me aan mijn schooltijd waarin ik werd gepest.
Voor wat betreft de behandeling heb ik ervaring met cognitieve gedragstherapie (CGT) en Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR).
Cognitieve gedragstherapie
In 2016, een jaar nadat ik met mijn narcistische moeder had gebroken, deed ik een cognitieve gedragstherapie. Deze CGT was gebaseerd op het boek “Denk je sterk” van Fred Sterk. In dit boek leer je vooral om af te rekenen met je interne criticus.
De interne criticus is de stem in je hoofd die je probeert in toom te houden en te behoeden voor verkeerde beslissingen. Wanneer je echter langdurig hebt blootgestaan aan psychische mishandeling wordt de interne criticus verkeerd geprogrammeerd.
Dus wanneer je als gevolg van narcistisch misbruik het gevoel hebt niets goed te kunnen doen zal je interne criticus je voortdurend vertellen dat je alles verkeerd doet. De dingen die je narcist tegen je heeft gezegd worden dus overgenomen door je interne criticus.
Maar was een narcist over jou zegt zegt alleen maar iets over de narcist zelf. Ze projecteren hun eigen slechte karakter op iemand die de mooie karaktereigenschappen bezit waar de narcist jaloers op is.
Bij cognitieve gedragstherapie draait het er dus om om die negatieve gedachten te vervangen door positieve en realistische gedachten.
Eye Movement Desensitization and Reprocessing
Bij EMDR gaat het erom dat de emotionele lading van bepaalde herinneringen wordt afgehaald. Je gaat dan in gedachte terug naar die nare gebeurtenis.
Doormiddel van handbewegingen of lichtflitsen wordt de gedachte als het ware opnieuw in het geheugen opgeslagen, maar nu met veel minder emotionele lading.
Mij persoonlijk heeft dit geholpen de op een neutralere manier naar de gebeurtenissen te kijken.
Tot slot
Tot zover mijn artikel over het een post-traumatisch stress-syndroom in relatie tot narcistisch misbruik. Zelf denk ik niet dat ik aan mijn destructieve jeugd PTSS heb overgehouden.
Wel herken ik veel symptomen ervan bij mijn vader. De oorzaak hiervan ligt ongetwijfeld in de Tweede Wereldoorlog. Maar ook 20 jaar huwelijk met een narcistische vrouw zal hieraan hebben bijgedragen.
Denk jij na het lezen van dit artikel dat je PTSS hebt? Neem dan contact op met de hulpverlenende instanties.
Heb je aanvullingen, informatie, vragen of opmerkingen over dit onderwerp? Deel het in een reactie. Kennis is macht!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
In dit gratis e-book dat ik samen met psychologe Corry de Rooy maakte geven we 10 tips voor herstel na narcistisch misbruik. Zet de eerste stap naar een narcismevrij leven. Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang gratis het e-book ’10 Tips voor Herstel na Narcistisch Misbruik’. We sturen je geen spam en je kunt je op elk moment weer afmelden.
3 replies to "Post-traumatisch stress-syndroom door narcistisch misbruik"
Door 3 jr continue in haat,woede en negativiteit te zitten van mijn ex heb ik een PTSS ontwikkelt, en nadat ik haar heb verlaten, met heel veel moeite en verdriet, (ik hield nog van haar maar ik voelde dat ik er zelf aan onderdoor ging), heb ik gelukkig nu de juiste hulp gevonden om alles een plek te gaan geven. Het idee dat alles van haar kant nep was doet mij nog veel pijn en voelt nog als ongeloof. Het continue negeren van mijn emoties, en als ik iets kwijt wilde over mijn gevoel, dat deed er nooit toe, het draaide altijd om haar. Voor mij voelde zij als mijn grote liefde, en intussen loopt zij me zwart te maken, zelfs bij mijn familie zegt ze dat ík narcistisch ben, alles draait ze om. Dit doet ze overigens over iedereen, kwaad spreken. Gelukkig gelooft niemand wat ze zegt, maar verdrietig is het wel. Ook verdrietig dat alles wat ik hier lees zo confronterend is, want zo herkenbaar. Goed dat het hier zo helder beschreven staat allemaal, dat geeft mij wel inzicht en duidelijkheid waarom alles gebeurde zoals het ging. Heel herkenbaar, helaas wel..
Allereerst wat een geweldige site! Ik ben Bianca en ben 50 jaar. Mijn misbruik begon bij mijn moeder. Als klein kind wist ik niet dat ze dit deed. We mochten ons nooit aanstellen, dat weet ik nog en als er iemand ons had gekrenkt dan zagen we dat verkeerd. Ons is mijn 2 zusjes en ik. Later, toen mijn puberteit begon, was het stukken erger. Ik kon niks meer goed doen: mijn cijfers waren te laag ( ik haalde NB achten en negens). Mijn vriendinnen deugden niet. Mijn vriendjes ook niet en zo kan ik nog wel even doorgaan. Mijn vader had de moed allang opgegeven en bemoeide zich niet of nauwelijks met ons. Nu begrijp ik dat hij ook slachtoffer was. Ik ben vanaf mijn zeventiende verschillende keren het huis uitgezet. Mijn vader haalde mij wel terug. Het ging dan weer een paar maanden goed. Op mijn achttiende ben ik voorgoed eruitgezet. Mijn moeder kon niet meer omgaan met mijn gedrag. Ik ging namelijk altijd tegen haar in. Ik wist toen nog niks van NPS. Mijn latere leven heeft ze tot op de dag van vandaag nog steeds veel invloed op mij. Maar wacht: mijn man vind ze geweldig, terwijl hij me vaak diepongelukkig maakt. Ook nu begrijp ik waarom. Hij vertoont hetzelfde gedrag, maar net iets anders. Hij is jaloers, controlerend, minachtend, constant op zoek naar aandacht, laat mij continu twijfelen aan mezelf, geeft mij overal de schuld van en zo kan ik nog wel even doorgaan. Hij heeft een hekel (lees minachting) aan mijn ouders, maar wilt wel dat ik mijn moeder blijf zien. Hij heeft me nu zover (na 34 jaar) dat ik, volgens hem, jaloers ben, mezelf overal de schuld van gaf en er nauwelijks nog zelfvertrouwen over is. Ik bleef hem maar goedpraten, nog steeds in mijn hoofd. Nu ben ik inderdaad overal informatie aan het vergaren om duidelijkheid te krijgen. Ik ben heel eerlijk dat ik het nog steeds blijf vergoeilijken. Ik kan zoveel niet rijmen. Ik zie inmiddels al drie jaar een psycholoog vanwege mijn moeder. Van haar moest ik een boze brief over mijn moeder schrijven en mijn goede eigenschappen. Opeens viel er nog een kwartje: Mijn man heeft dezelfde eigenschappen als mijn moeder en nog wel meer! Ik was me al heftig aan het verzetten, ook vanwege mijn 27 jarige zoon, maar nu valt alles op zijn plek. Ook hij is langzaamaan slachtoffer aan het worden. Misschien al wel veel langer, maar had ik dit niet door. Ik weet nu niet meer wat te doen, omdat het niet alleen mezelf betreft maar ook mijn kind. De afgelopen jaren ben ik neergezet als een idioot die slechte reacties op medicijnen had, maar ook hiermee ben ik het niet eens. Ook mijn zoon heeft hij hierbij betrokken, zelfs mijn zusjes. Hoe ga ik dit in hemelsnaam doen? Straks heeft hij, als ik wegga, zijn klauwen in mijn kind gezet. Moet ik er dan op vertrouwen dat het goed komt? Heel eerlijk: Laat hij dan maar met mij zo doorgaan, ik weet in ieder geval wat hij is…..
Hoi Bianca, houdt moed. Je bent op de goede weg. Dit heb ik ook meegemaakt maar dan met drie kleine kinderen. De beste manier om can hem af te komen is als hij zelf besluit om weg te gaan. Dat doet hij zodra jij niet meer interessant bent. Jij blijft interessant zolang je hem ‘narcistische voeding’ geeft. Gedraag je als een gladde grijze steen in de regen en hij vertrekt vanzelf. Laat vooral geen emoties merken. Om niks. Zorg wel dat hij niet bij je geld kan, heb je eigen autosleutels, onderduikadres etc. Voor het geval dat hij geweldadig wordt. Leg een dossier aan met datum, gebeurtenis, geruigen, tijdstip, lokatie. Neem gesprekken op. Film het met verborgen camera als je dat durft. Je hebt dan bewijsmateriaal en dat heb je later hard nodig. Veel geluk op je weg naar de vrijheid.
Dee