Het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom (NSS) is een betrekkelijk nieuw begrip binnen de psychiatrie. Tot voor kort deed men vooral onderzoek naar de Narcistische Persoonlijkheidsstoornis (NPS), de dader dus, terwijl het juist de slachtoffers zijn die bij de psychiater terechtkomen.
Wat is het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom?
Het woord syndroom is een samentrekking van de Griekse woorden “sun” (samen) en “drómos” (loop). Samen vormen zij “sundromè” dat samenloop betekent. Het woord werd voor het eerst gebruikt door de Griekse arts Claudius Galenus. Met het begrip syndroom wordt een geheel van verschijnselen die horen bij een ziekte bedoeld.
Het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom is dus een verzameling verschijnselen die voorkomen na narcistisch misbruik. Een ieder die een langdurige relatie had, of nog heeft, met een narcist weet hoe desastreus de gevolgen kunnen zijn.
Symptomen van het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom
De lijst van symptomen van het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom is lang. Hieronder noem ik er een paar:
- Vermoeidheid (Zowel lichamelijk als geestelijk)
- Weinig zelfvertrouwen
- Slecht slapen
- Angstig
- Je minderwaardig voelen
- Dwanggedachten en dwanghandelingen
- Depressief
- Wantrouwend
- Gespannen
De diagnose van het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom
Een groot probleem bij de diagnose is het feit dat veel van deze symptomen overeenkomen met andere psychische aandoeningen. Doordat het slachtoffer vaak niet beseft dat het wordt misbruikt door iemand met NPS blijft dit buiten de radar. Als gevolg hiervan krijgt het slachtoffer vaak een verkeerde diagnose.
Zelf kreeg ik ooit de diagnose Sociale Fobie. Met de kennis van nu vraag ik mij af of dit wel klopt. Ter illustratie hier twee fragmenten uit een brief die ik in 2015 schreef voor een intakegesprek bij de GGZ.
De eerste keer dat ik met de GGZ, toen nog RIAGG geheten, in aanraking kwam was in 1996 in opdracht van het Arbeidsbureau. Men had geconstateerd dat er “iets” met mij was waardoor ik geen baan kreeg. De diagnose die werd gesteld was Sociale Fobie.
Later ben ik opnieuw naar de GGZ gestuurd door een re-integratiebureau. Uit nader onderzoek kwam de diagnose “waarschijnlijk een chronische Sociale Fobie”.
Er is echter één aspect dat ik tijdens dat uitgebreidere onderzoek niet heb verteld. Dat heb ik niet bewust gedaan, maar waarschijnlijk kwam dit omdat het mijn moeder betrof.
Tijdens mijn jeugd ben ik namelijk geestelijk mishandeld door mijn moeder. In het gezin waarin ik opgroeide was voortdurend strijd en spanning. Regelmatig was mama kwaad om de meest onbenullige dingen…
Meer over de geestelijke mishandeling door mijn moeder in het artikel “Narcistische moeder“.
…Wat blijft is de vraag of ik werkelijk het slachtoffer ben van een moeder met een Narcistische Persoonlijkheidsstoornis. Ook de gediagnosticeerde Sociale Fobie komt hierdoor in een ander licht te staan, zeker wat betreft de oorzaak.
Mijn concrete hulpvragen aan de GGZ zijn de volgende:
- Is het, met deze nieuwe kennis, mogelijk om nader onderzoek te doen naar de oorzaak van mijn sociale fobie? NB: De enige manier om eerder genoemd vermoeden vast te stellen is via mij want mijn moeder zal zich nooit laten diagnosticeren. Zij legt altijd de schuld bij anderen.
- Is er eventueel een behandeling voor slachtoffers van narcistisch misbruik?
Is er genoeg bekend over het NSS?
Helaas luidt het antwoord nee. Het begrip Narcistisch Slachtoffer-Syndroom is nog vrij nieuw. Tot nog toe was de psychiatrie vooral gericht op de narcistische persoonlijkheidsstoornis, dus de dader zelf, terwijl het juist de slachtoffers zijn die bij hen terechtkomen.
Helaas wist ik op het moment dat ik bij de GGZ aanklopte om hulp (kort na het ontdekken dat mijn moeder een verborgen narcist is) niet van het bestaan van het Narcistisch Slachtoffer-Syndroom. Ook zij hadden er blijkbaar (nog) niet van gehoord want er werd geen onderzoek naar gedaan.
Eigenlijk had ik het idee dat ze niet goed wisten wat ze met mij aan moesten. Uiteindelijk werd ik aangemeld voor een cognitieve gedragstherapie. Op zich best interessant, maar niet gericht op herstel na narcistisch misbruik.
Wellicht dat er over een aantal jaren meer bekend is en er wel een passende therapie aangeboden kan worden. Tot die tijd moeten we het doen met de kennis en ervaring van ervaringsdeskundigen.
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
In dit gratis e-book dat ik samen met psychologe Corry de Rooy maakte geven we 10 tips voor herstel na narcistisch misbruik. Zet de eerste stap naar een narcismevrij leven. Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang gratis het e-book ’10 Tips voor Herstel na Narcistisch Misbruik’. We sturen je geen spam en je kunt je op elk moment weer afmelden.
19 replies to "Narcistisch Slachtoffer-Syndroom (NSS)"
Ik vraag mij af of je ook 2x NSS kan hebben door de Narcist maar dan de 2de keer door de secundaire victimisaties/traumatiseringen door omgeving die de narcist heeft bewerktstelligd./gemanipuleerd Ik heb dat gevoel namelijk. Doordat je linkend aan de narcist zo nog steeds in mishandeling blijft zitten, dus eigenlijk niet kan loskoppelen.
Ik ben ook gediagnosticeerd met sociale fobie, toen ook nog RIAGG. Ik heb trouwens mijn twijfels bij sociale fobie diagnose, ik heb meer het gevoel dat het verband houdt met narcistisch trauma-response.
Heb nu wel NSS gezegd maar werd nu geen onderzoek naar gedaan idem dito, volgens mij omdat verborgen narcisme ook nog niet goed wordt opgepakt.
Ze zijn volgens mij nog steeds in de charmeur variant, openlijke narcisme.
Goed beschreven, hier zullen veel mensen duidelijk dingen in herkennen. Gelukkig is er een beweging merkbaar, er komt steeds meer informatie beschikbaar die nodig is om kennis en inzicht in narcisme vergroten. Websites zoals deze, boeken van ervaringsdeskundigen en ook in de 2e Kamer is een begin gemaakt om onderzoek te doen naar de noodzaak van een eventuele wetswijziging om psychisch geweld strafbaar te maken. Laten we hopen, maar vooral samenwerken om deze vorm van huiselijk geweld uit de taboesfeer en onbekendheid te halen. Niet alleen bij slachtoffers, maar zeker ook bij politie, hulpverlening en niet te vergeten de rechterlijke macht.
Zonder daarvoor te zijn opgeleid weet ik met mijn logische boerenverstand vrijwel zeker dat mijn kennis, zogenaamde vriendin – een persoonlijkheidsstoornis heeft. Of er moet een neurologische verklaring voor zijn. Hoe of wat…, wie zal het zeggen, maar haar gedrag raakt alle boxen die passen bij een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het contact van het afgelopen jaar was hoe dan ook ongezond voor mij. Het is dan ook geen verrassing dat de hierboven geschreven reacties heel herkenbaar zijn. Het afgelopen jaar precies “dat” meegemaakt. Trieste berichten, maar het geeft steun om te weten dat ik niet de enige ben.
De “mindfuck” spelletjes die zij met mij heeft gespeeld (heb ik voor mezelf van A tot Z gedocumenteerd) daar kan ik een boek over schrijven. Een normaal denkend persoon verzint zoiets niet (heeft daar trouwens ook geen tijd voor). Het is gestoord, maar fascinerend tegelijk. Door het documenteren weet ik nu dat zij degene is met een stoornis, want geloof mij, heb zo nu en dan echt aan mijn eigen waarneming getwijfeld! Dat het nog zo lang heeft geduurd is omdat ik haar het voordeel van de twijfel wilde geven. Het was voor een deel ook uit nieuwsgierigheid. Wilde het in de eerste instantie niet geloven, juist omdat wat er gebeurde nogal abnormaal was. Ondanks het dringende advies van een vriendin, mijn man en coach (ook professionele hulp ingeschakeld om die reden) om het contact te beëindigen, ben ik (na de eerste stilteperiode) toch doorgegaan met afspreken. Bleef, want wilde de puzzel oplossen en weten waarom (ik)?
Maar het ging maar door (Mindfuck) en het nam me helemaal in beslag. Kwam eindelijk tot het besef dat dit zo niet langer kon doorgaan, dat het moest stoppen en ik de enige was die dat kon doen.
Heb haar uiteindelijk gevraagd om een eindgesprek. Deze was, zoals verwacht, een monoloog met hier en daar een steek onder water, ontkenning, overdrijvingen en de nodige (subtiele)projectie. Heb haar dan ook vooral aangehoord. Toch is dit eindgesprek goed voor mij geweest. Het gaf mij de bevestiging hoe eenzijdig, ongelijkwaardig en ongezond het contact met haar was. Weet er sterker uit te komen, heb het gevoel al aardig de goede kant op te gaan. Geloof in mijn eigen waarheid en dat mijn intenties altijd goed en zuiver zijn geweest. Dat is belangrijk, vooral om verder te kunnen.
Het was mijn eerste bewuste kennismaking met een “wolf in schaapskleren”. Hoop hiermee de volgende er snel uit te pikken om er vervolgens met een grote boog omheen te kunnen lopen!
Hoi Jannie, goed dat je het gesprek evengoed bent aangegaan en “grey rocking” bent gebleven. Het heeft toch geen zin om ertegen in te gaan (alleen zij kent de spelregels!). Heb in mijn ervaring gelukkig ook alles(!) gedocumenteerd, anders zou je nog aan jezelf gaan twijfelen. Niet doen dus. De waarheid komt vanzelf wel een keertje boven tafel!
“Always, always, always, believe in yourself, because if you don’t, then who will, sweetie”? – Marilyn Monroe
Hai Jannie,
ook ik herken de gedragingen van een narcistische persoon.
Het is zo jammer dat er geen hoor en wederhoor kan zijn, juist vanwege de leugengeest, zal de narcist altijd schuld bij anderen neerleggen.
Na 5 jaar bij een psychiater te hebben gelopen, was de conclusie dat hij al die tijd de schuld bij mij legde, terwijl hij leugen op leugen vertelde.
Ik hoop dat je nu de feiten op een rij kan zetten, wens je veel onderscheidingsvermogen, want mijn ervaring is dat de leugens gewoon doorgaan.
Ook de mensen die nu in zijn omgeving zijn, kiezen voor de leugens die veelvuldig verteld zijn.
Emotionele chantage maakt dat af.
energie wil ik daar niet meer instoppen, het is onbegonnen werk.
Uiteindelijk legt ieder mens verantwoording af, dat is voor mij een klein stukje troost.
Wat een verademing dit hier te lezen, dacht in de eerste week van onze relatie al dat er iets niet klopt en dat hij 2 gezichten had maar kom niet alle mannen over dezelfde kam scheren dacht ik en gaf hem een kans.Al snel kreeg ik het vermoeden omdat hij precies hetzelfde reageerde als mijne exvriend op sommige dingen (rode vlag?)Ik had een rare gedachtengang volgens hem , ik had dus een soort van angst opgelopen door mijn vorige relatie en ik was daar heel open over , hij deed alsof het dat begreep……..dus niet!Toen ik de relatie na die week wou verbreken en hem afwees dus, begon het…..sms sturen op whatsapp….wachten tot ik online kwam om vervolgens die sms weer te verwijderen en dat vond ik dus ziekelijk, hij dwong mij zelfs hem te blokkeren, wat ik ook deed.Een week later stond meneer doodleuk op mijn werk, dikke tranen in zijn ogen want hij miste mij maar geen excuses of niks, dan ging het weer 2 weken goed en net wanneer je denkt ……nu heeft hij het begrepen begint het spelletje weer van voor af aan.Alles was altijd fout wat ik zei, kon geen inlevingsvermogen opbrengen, achter mijn rug stiekem smsen met andere vrouwen en ik moest dat pikken?Dacht het niet!!Mijn grens is en blijft mijn grens en daar gaat ie niet overheen.Over het algemeen gaat het wel maar met momenten mis ik de man die ik dacht dat hij was en niet de man die hij in werkelijkheid is.Ik heb medelijden met zijn exvrouw die van de ene op de andere dag bij hem vertrokken is en hij zegt niet te weten waarom!En deze meneer is geen 30tiger of zo maar een man die volgend jaar op pensioen gaat!!!
Ha Herman,
Heb jij ondertussen meer informatie over een therapie voor slachtoffers?
Ik ben al een aantal jaar zoekende..
Vr gr K.
Voor zover ik weet heeft de reguliere hulpverlening daar nog steeds geen specifieke therapie voor. Zelf heb ik inmiddels wel een aantal hulpprogramma’s opgezet voor het herstellen van narcistisch misbruik. Kijk maar eens op deze pagina https://www.narcistontmaskerd.nl/hulpprogrammas/
Herkenbaar. Er werd wel PTSS geconstateerd en of ik ADHD had, omdat ik veel aha erlebnissen had. Om alles te kunnen vertellen aan de hoeveelheid situaties die op hun plek vielen en ik nog maar net bij een nieuwe therapeut was, vond ik erg kort door de bocht. Ze wilde zelf niet veel lezen. Tja, dan moet je veel vertellen, toch? Zelfs bij het werkrevisie bureau, zagen ze dat ik nog vol zit met veel onverwerkte triggers. Op de werkvloer zagen ze dit ook. Alleen de bedrijfsarts ziet geen probleem. Alleen maar bouwen, dat kost geen energie… Gelukkig komt er een vier-gesprek met ARBO, HR, degene van Werkrevisie (iemand met ervaring met slachtoffers narcisme!) en ik over de haalbaarheid van wat nu gevraagd wordt.
Het is best lastig om dat zelf duidelijk te maken. Ik gaf mijn grens aan en zal dat nog eens doen. Nu met support ter verduidelijking. Het voelt best als een eenzame strijd, en dan is het goed dat er nu steeds meer over bekend wordt. Ik zal er uiteindelijk echt wel komen, maar na 57 jaar heb je best veel los te laten. Niet dat ik al die tijd bij mijn narc moeder gewoond heb, maar wel hernieuwd na een, bijna een jaar , opnieuw wegens omstandigheden bij haar gewoond heb. Pas sinds een jaar weet ik dat het om verborgen narcisme gaat. Dat was shocking en verhelderend tegelijk. Daarom zeer belangrijk om hier meer bekendheid over te geven.
O ja, ik heb geen ADHD, maar wel HSP. Het schijnt dat deze groepen meer kans hebben op misbruik door narcisten.
Ga lekker door met artikelen over vooral herstel. Die narcist geloof ik wel. Ik moet weer helen en verder. Nu graag leven ipv overleven.
Misschien vooral ook als je met ARBO, UWV of instanties te maken krijgt. Als die instanties het niet snappen en erover heen raggen, is dat weer grensoverschrijdend. Dat mag/moet nu stoppen.
Ook gerichte therapeuten die hier wel meer bekend mee zijn, een lijst van maken? Het is al zo’n zoektocht om een goede te vinden.
Ook bekendheid geven aan GGZ instellingen of welke vorm van geestelijke gezondheidszorg ook.
Goeie website Herman! Veel dingen lees ik herkening. Maar over dit onderdeel kan ik niet meepraten, en wil graag mijn ervaring delen.
Een aantal jaar geleden liep ik al een tijd rond met depressies. Hier ben ik heel lang mee doorgelopen tot ik een burnout kreeg. Dit heeft er toe geleid dat ik in contact kwam met een therapeut. Na een hele rits aan behandelingen weinig resultaat, met betrekking tot de depressies, ze bleven. Hij is de gene die, na het aanhoren van mijn verhalen, mij erop heeft gewezen dat niet alles aan mij ligt. Hij heeft me gewezen op het feit dat ik emotioneel werd mishandeld.
Nog een half jaar ben ik in therapie geweest, tot ik mijn spullen durfde te pakken en weg ben gegaan. Jammer genoeg kon ik, ondanks dat het goed klikte met de therapeut, niet altijd goed praten over wat zich voor viel. De beste man ging later met pensioen, en ik was wel wat sterker maar dus wel therapeutloos.
Een aantal maanden later viel ik terug in depressie met paniekaanvallen en andere klachten. Nu ben ik onderbehandeling bij HSK in Dordrecht. Hier hebben ze na de intake PTSS en depressie gediagnosticeerd door emotionele en seksuele mishandeling door mijn expartner. Daar wordt ik nu voor behandeld. Het enige wat hier voor nodig was, was het vertellen van de voorvallen (tipje van de sluier) zonder zelf met beschuldigingen, diagnoses en termen te komen.
Mijn ex heeft vele cluster B trekjes, of het narcisme is laat ik in het midden, ik ben geen expert. En dat maakt mij ook niet uit, al denk ik het wel. Het gaat er niet om wat ZIJN probleem is, het gaat erom dat IK beter word! Daarom wil ik graag delen dat de bewustwording mij geholpen heeft. Aan andere mensen in dezelfde situatie wil ik graag meegeven: zodra je de kracht hebt, stop met het slachtoffer zijn. Wees een overlevende, een veteraan! Je bent getekend, niet gebroken. Probeer hier je kracht te vinden, blijf niet te lang hangen in het onrecht en al zeker niet in hun problemen. Ze zijn het niet waard, en hebben al genoeg gekost. Het maakt niet altijd uit waar je problemen vandaan komen, het gaat erom dat je ze probeerd op te lossen. Verleg de focus naar jezelf! Alleen zo kan je groeien en jezelf behoeden voor zulke types.
Zet hem op! Je bent niet de enige!
Zo herkenbaar, Es.
En zó moeilijk om niet in het onrecht te blijven hangen. Zó moeilijk om er niet (24/7) aan te denken.
Maar ze zijn het inderdaad niet waard. Dat probeer ik mezelf ook elke dag te vertellen.
Elke letter die ik over narcisme leest slaat 100% op hem. Wat een drama, wat een gék.
Ik heb (nog steeds!) een fantastisch leven. Daar heeft hij niets aan kunnen veranderen. Zelf niet met alle drama’s.
Maar als ik toch eens mijn gedachten stop kon zetten….. Wat zou dat heerlijk zijn.
Ik wens jou ook veel sterkte!
(ik zit ook in Dordt, misschien neem ik ook wel eens contact op met HSK. )
Ik heb ook ontzettend veel aan alle e-mails en lezen en bonusmails. Waarvoor mijn eeuwige dank, Herman.
Dankzij jouw mails ben ik gaan begrijpen dat ik niet gek ben.
Heel veel dank!
Sterk. Je hebt helemaal gelijk.
Mooi gezegd ! Sterkte met het herstel
Dit is uit mijn hart gegrepen! Mensen met zo’n stoornis ga je niet veranderen.! De enige die wel kan veranderen, of liever gezegd die kan doorgroeien of ontwikkelen, ben je zelf. Leer jezelf kennen, omarm je sterktes maar ook je zwaktes, stel bewust grenzen aan wat je wel en niet doet en richt je op mensen die jou intrinsiek de moeite waard vinden. Je moet een drempel over om je narcistische partner of je ouders los te laten. Het gevoel moet uit je hoofd dat je zoiets niet hoort te doen. Dat is namelijk een gevoel dat zij je (hebben) geven. Het is goed om klaar te staan voor anderen, tenzij dat ten koste gaat van jezelf. Dan moet je daarmee stoppen. Je leeft maar een keer en het is te mooi om te verwaarlozen.
Ik ga toch een andere klank laten horen hier. Ik heb juist veel aan om over daden te spreken omdat dat voor mij verwerkt en hersteld. Juist om niet over de daden te spreken wordt het ook niet verspreidt. Daarnaast “ben je slachtoffer” en vind ik het niet oké om te zeggen ‘stop met slachtoffer zijn’ het herstel is voor iedereen qua tempo anders. Vooral als je met ‘coercive control’ te maken hebt waar dingen vals geschetst zijn kun je dat niet zomaar zeggen.
Ben er mee eens dat je inderdaad dan de rode vlaggen moet kennen en grenzen stellen etc, maar niet iedereen komt gelijk van de schade af en mishandeling af.
Dag M,
Dat is wel de kern denk ik wat je schrijft: Het slachtoffer zoekt erkenning en empathie in mijn ogen. En vaak ook een stuk verwarring die opgelost wil worden. Wat is wat en hoe zit het nou in elkaar? Die puzzel leggen dat is belangrijk. Ook ik erger me aan de diagnosedrang. Ieder normaal mens kan gek worden van te lang met een narcist om gaan. Daarvoor heb je niet al zelf een storing nodig. Owjee als je dan toch al een storing hebt van jezelf, dan wordt daaraan gewerkt i.p.v jou ervaringen met de narcist en het leed dat daaruit voortkwam. Als dan het narcistisch misbruik niet wordt gezien, kan het slachtoffer gaan geloven schuldig te zijn aan dit misbruik. Ook het biologische stuk waarop een narcist inhaakt, daar kan je niets aan doen. Met een narcist kan iedereen vroeg of laat dingen gaan doen die ze normaal nooit zouden doen. Alles ligt altijd aan de ander, in dit geval: het slachtoffer.
Ja, heel herkenbaar hier ook. Het wordt gezocht in mijn persoonlijkheid ipv dat er gekeken wordt naar het feit dat er meer dan eens ziekelijk gedrag op mij los is gelaten. Ja, als reactie op dat ziekelijk gedrag heb ik ongezond gedrag vertoond. Maar in beginsels is het toch echt de narcist, die als een wolf in schaapskleren je leven binnen komt, je inpakt en vertroetelt en dán begint de ellende, als je er goed en wel in zit.
Tsja, ik heb me al eens meer dan eens geërgerd aan die diagnosedrang die vooral ook geëist wordt door de zorgverzekeraar. Maar dat het schadelijk is dat je geen erkenning krijgt maar in plaats daarvan een (vaak) misdiagnose, daar ben ik wel van overtuigd.
Zo ontzettend herkenbaar. Ook bij mij is het niet herkent dat ik slachtoffer was van narcistisch misbruik door mijn pleegmoeder. Het alles is altijd mijn schuld wordt nog even netjes dunnetjes door nog meer mensen bevestigd. Immers ben je zelf de gediagnosticeerde en heb je een achtergrond die dat toch wel duidelijk maakt. Zelf weet je het als slachtoffer ook allemaal niet op het moment dat je voor het eerst hulp vraagt. Ik zat met een hoop klachten maar kon ze niet plaatsen. Het beschreven rijtje in deze blog is herkenbaar. Zelf ben ik niet met sociale fobie gediagnosticeerd, ik ben van karakter eigenlijk heel open en sociaal, maar op het moment dat ik merk dat er een narcist het podium nadert weet ik het als eerste en als geen ander. Verder wil ik nog even zeggen dat deze site prettig lezen is. Duidelijk, to the point, persoonlijk en invoelbaar. Dank
Bedankt voor het delen van je verhaal en voor de lovende woorden over mijn website 🙂 Altijd fijn om te lezen dat lotgenoten baat bij deze website hebben.