Ken je de term secundaire victimisatie? Wanneer iemand slachtoffer wordt van een delict kan het voorkomen dat diegene door gebrek aan erkenning en/of onbegrip bij de instanties opnieuw slachtoffer wordt van hetzelfde delict. We spreken dan van secundaire victimisatie. In dit artikel maak ik aan de hand van voorbeelden inzichtelijk wat het is…
Wat is secundaire victimisatie?
Secundaire victimisatie, ook wel hernieuwd slachtofferschap genoemd, is een term voor iemand die opnieuw slachtoffer wordt van hetzelfde delict. Deze tweede maal kan het gevolg zijn van onbegrip bij instanties of omstanders.
Zo kan iemand schade hebben als gevolg van een aanrijding en door de verzekeringsmaatschappij worden afgescheept. Dit voorbeeld is een relatief licht ongemak. In de praktijk heeft secundaire victimisatie vaak veel ernstigere gevolgen dan alleen financiële.
Psychosociale gevolgen
Deze gevolgen worden beïnvloed door reacties van familie en vrienden, en door de hulpverlening. Deze zijn vaak dubbelzinnig, wat secundaire victimisatie in de hand kan werken. Sinds 2011 is in het Nederlandse Wetboek van Strafvordering vastgelegd dat het slachtoffer van een misdrijf daarom recht heeft op een correcte bejegening.Bron Wikipdia
Secundaire victimisatie en narcistisch misbruik
Wanneer je slachtoffer bent van narcistisch misbruik dan heb je onderstaande zinnen vast weleens gehoord:
- Waar twee kijven hebben twee schuld.
- Je moet de mensen nemen zoals ze zijn, en als je er niet tegen kunt ga je gewoon bij hem/haar weg.
- Nee dat geloof ik niet, het is zo’n aardig iemand. Die doet zulke vreselijke dingen niet.
- Een narcist? Welnee, jullie liggen elkaar gewoon niet!
- Dat geloof ik niet, elk mens heeft wel iets goeds in zich.
- Stel je niet aan! Je moet wat harder zijn voor jezelf.
Die laatste zei mijn narcistische moeder vaak tegen me, wanneer ik boos was over onrecht dat me werd aangedaan.
Bij slachtoffers van narcistisch misbruik, en ander psychisch geweld, komt heel veel secundaire victimisatie voor. Dit komt enerzijds omdat het voor de buitenwereld niet zichtbaar is. En anderzijds doordat veel mensen zich niet kunnen voorstellen wat voor toxische mensen er op deze aardbol rondlopen.
Hieronder geef ik een aantal voorbeelden van secundaire victimisatie.
Voorbeelden van secundaire victimisatie uit eigen ondervinding
Als kind dat opgroeide in een gezin met een narcistische moeder heb ik veel met secundaire victimisatie te maken gehad. Dat begon vooral toen ik naar school ging.
Wanneer je zoals ik het zwarte schaap bent dan sta je al met 10-0 achter. Thuis heb je geleerd dat je niet voor jezelf mag opkomen, omdat je anders een afstraffing krijgt. Maar voor angstige en onzekere kinderen is op scholen geen genade. Ik ben dan ook gedurende mijn hele schooltijd gepest.
De schooltijd
Een van de eerste gevallen van pesten die ik me kan herinneren was op de kleuterschool. Een jongen gooide mijn spullen op de vloer. Toen ik ze oppakte gaf hij me een trap in mijn gezicht.
Vervolgens ging ik naar de kleuterleidster en vertelde dat Gert-Jan me in mijn gezicht had getrapt. Haar reactie: Gert-Jan? Nee, dat geloof ik niet!
Dat was mijn allereerste duidelijke geval van secundaire victimisatie. En die trap in m’n gezicht zou ik figuurlijk nog vele malen krijgen. Op de scholen die volgden zou het alleen nog maar erger worden.
Reeds in andere artikelen vertelde ik dat mijn narcistische moeder in alle oudercommissies van mijn scholen zat. En dat de meeste leerkrachten al bij voorbaat een hekel aan mij hadden.
Het vermoeden is dan ook zeer sterk dat ze me tijdens de vergaderingen zwart maakte. Ik was het slachtoffer van psychisch geweld, maar de leraren dachten dat ik thuis een rotjongen was.
Wanneer ik gepest werd traden ze dan ook nooit op. Behalve wanneer ik iets terug deed. Dat laatste gebeurde vooral in de zesde klas van de lagere school. Om de haverklap hing de onderwijzer aan de telefoon. En wanneer mijn vader opnam vroeg hij altijd naar mijn moeder…
Blaming the victim
Na de lagere school ging ik naar de LTS. Daar hadden we een klassenleraar die altijd de schuld bij mij neerlegde. Ene Heinkens, een leraar met zeer losse handjes. Dat ze me pestten kwam volgens hem omdat ik stiekem lachte. Bijvoorbeeld wanneer iemand de klas werd uitgestuurd.
Dat ik dan lachte was overigens niet omdat ik het zo grappig vond. Ik lachte altijd wanneer ik me geen houding wist te geven. Maar ja, van een leraar kun je natuurlijk geen mensenkennis verwachten…
Op een keer stuurde hij iemand de klas uit en smeet zijn tas achter hem aan. Iedereen lachte, maar van mij zag hij het natuurlijk weer. Ik kreeg een flinke lel voor mijn kop. “Zo Herman, als jij lacht om een ander z’n leed dan zullen wij eens lachten om jouw leed” zij hij er achteraan. De rest van de klas lachte nu nog harder.
Weggepest op het werk
Eind jaren 90 werd ik, omdat ik geen werk, had in de banenpool geplaatst. Je werd dan door een stichting aan het werk gezet. In mijn geval waren dat allemaal klusjes voor de gemeente. Op een dag kwam er iemand die het op mij had voorzien en me voortduren liep te pesten.
Het resulteerde er uiteindelijk in dat ik overspannen thuis kwam te zitten. In het artikel “Verborgen narcisme versus openlijk narcisme” vertelde ik reeds over de gemene consulent die me vervolgens dwong aan een destructief project in Noorwegen deel te nemen.
Toen ik hiervan kennis nam moest ik denken aan de tijd dat ik was “ondergebracht” in de banenpool (1997 – 1998). Hier was een consulent die niet bepaald geliefd was. Regelmatig kwamen vrouwelijke collega’s huilend zijn kantoor uit. Dat hij zo gehaat was begreep ik nog beter toen ik meer met hem te maken kreeg.
In 1998 kwam er een nieuwe “collega” die ik met de kennis van nu zou willen omschrijven als een regelrechte psychopaat. Deze persoon had het op mij gemunt. Zijn gepest, volgens hem allemaal mijn eigen schuld, leidde ertoe dat ik overspannen thuis kwam te zitten.
Dat was het moment dat deze consulent zich meer met mij ging bemoeien. Ik werd door hem behandeld als iemand die de kantjes er wat vanaf probeerde te lopen. En uiteindelijk dwong hij me ertoe mee te doen aan het zogenaamde “Sneeuwbalproject”.
Dat “Sneeuwbalproject” betekende dat je met een groep in Noorwegen ging bivakkeren. Onder de groepsleden bevonden zich ex junks, alcoholisten en andere probleemgevallen. Enkele daarvan hadden het op mij gemunt. Dat ging zo ver dat een me dreigde aan een mes te rijgen.
Echt een project waar je mee geholpen bent wanneer je overspannen bent…
Bovenstaande quote is afkomstig uit het artikel: Verborgen narcisme versus openlijk narcisme.
Secundaire victimisatie door maatschappelijk onbegrip
Reeds toen ik nog in de banenpool werkte was er een collega die altijd zei “Vroeger had iedereen last van de rug, nu is iedereen overspannen”. Hij zag in iedereen die zich ziek melde een werkweigeraar. Waarschijnlijk is er ook zo over mij gesproken toen ik overspannen was.
Het genoemde voorbeeld is een duidelijk geval van secundaire victimisatie. Eerst word je gepest tot je overspannen thuis komt te zitten. Vervolgens is er geen erkenning daarvoor en word je behandeld alsof je de kantjes er vanaf loopt.
Vaak is er in de maatschappij geen begrip voor dingen die je niet kunt zien. Wanneer je beide benen in het gips hebt kunnen andere mensen dat zien en tonen ze begrip. Maar wanneer je slachtoffer bent van psychisch geweld kunnen ze dat niet aan je zien.
Ja de symptomen kunnen ze zien. Maar in de schooltijd is daar geen tolerantie voor en krijg je met nog meer psychische terreur te maken. En wanneer je volwassen bent is men vaak geneigd dit op een negatieve manier te interpreteren.
Men ziet afwijkend gedrag maar vraagt zich niet af hoe dat komt.
De algemene opvatting is dat we flink moeten zijn, doorzetten en vooral niet moeten zeuren. Vaak gaan slachtoffers van psychisch geweld daar in mee. Ze gaan over hun eigen grenzen en raken nog meer beschadigd.
Secundaire victimisatie op het internet
Ook op internet ligt secundaire victimisatie op de loer. Websites als Facebook zijn eigenlijk de meest onveilige plekken om gevoelige kwesties te bespreken. Op het lotgenotenforum van deze website worden trollen verbannen. Maar op sociale mediaplatforms hebben ze vaak vrij spel.
In het reeds eerder genoemde artikel over verborgen narcisme vertelde ik dat sociale media voor verborgen narcisten de ideale plek is om in alle anonimiteit hun haat en agressie op onbekenden bot te vieren.
Maar het zijn niet alleen internettrollen die hele hatelijke opmerkingen kunnen plaatsen. Veel mensen zijn erg snel met hun oordeel en posten die zonder na te denken. Kijk maar eens naar onderstaande video.
Erkenning van het slachtoffer zijn
Wanneer je wordt aangereden is er een redelijke kans dat de veroorzaker schuld bekend en het slachtoffer daarmee erkenning geeft. Doch wanneer je met een toxisch iemand als een narcist te maken hebt dan krijg je geen erkenning.
Wanneer het in extreme gevallen al tot een rechtszitting komt dan zal de advocaat de verdachte vertellen dat diegene medeleven moet tonen om strafvermindering te krijgen.
Dat maakt het al een stuk minder oprecht, waardoor het voor het slachtoffer als valse erkenning voelt.
Doch in veruit de meeste gevallen van psychisch geweld komt het helemaal niet tot strafvervolging van de dader. In feite kun je ongestraft iemands leven verwoesten. Hoezo rechtstaat?
Geen diagnose, geen erkenning…
Ook wanneer je bij de reguliere hulpverlening aankomt met het verhaal dat je slachtoffer bent van narcistisch misbruik krijg je daar geen erkenning voor. Voor hen geldt dat er eerst een diagnose moet worden gesteld.
En dat is hem nou net het probleem, want narcisten laten zich niet diagnosticeren. Ze vinden zichzelf perfect en leggen de schuld bij het slachtoffer.
De grootste pijn van secundaire victimisatie is het geen erkenning krijgen voor hetgeen je is aangedaan!
Helaas hoef je die erkenning van de meeste mensen niet te verwachten. Bij de meeste mensen is weinig bekend over pathologisch narcisme. Zoek de erkenning allereerst bij jezelf en daarna bij lotgenoten. Alleen zij begrijpen werkelijk wat je hebt meegemaakt.
Bevrijd jezelf van Narcistisch Misbruik
- Wil jij jezelf ook bevrijden van je beperkende gedachten na narcistisch misbruik?
- Wil jij je leven weer in eigen hand nemen?
Dan is de "30 Dagen Narcismevrij Challenge" een goede stap!
Zelfvictimisatie
Ook veel slachtoffers zijn vaak geneigd de schuld bij zichzelf neer te leggen. Vooral wanneer je te maken hebt gehad met een narcist die altijd de schuld bij jou legt.
Door stelselmatig te horen dat het allemaal jouw schuld is ga je daar uiteindelijk in geloven. En dus ook wanneer anderen het jou aangedane onrecht bagatelliseren ga je er zelf in geloven.
Deze vorm van secundaire victimisatie zou ik zelfvictimisatie willen noemen.
Slachtoffer zijn versus in de slachtofferrol zitten
In dit artikel is al verschillende keren het woord slachtoffer gevallen. Veel therapeuten zijn tegen het gebruik van het woord slachtoffer. Maar ik vind dat dit gewon gebruikt moet kunnen worden. Wel maak ik een onderscheid tussen slachtoffer zijn en in het slachtofferschap blijven hangen.
Je bent nu eenmaal slachtoffer van narcistisch misbruik. Bovendien is het belangrijk dat dit wordt erkent, ook door jezelf. Maar wanneer je bent begonnen met het verwerken zul je toch weer verder moeten met je leven. Dan zul je uit het slachtofferschap moeten stappen.
Lees ook het artikel “De slachtofferrol: Waarom je eruit moet stappen!”
Tot zover dit artikel over secundaire victimisatie. Ik hoop hiermee inzichtelijk te hebben gemaakt wat secundaire victimisatie is en wat het met je doet. Heb je nog opmerkingen of aanvullingen? Deel het in een reactie. Kennis is macht!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
In dit gratis e-book dat ik samen met psychologe Corry de Rooy maakte geven we 10 tips voor herstel na narcistisch misbruik. Zet de eerste stap naar een narcismevrij leven. Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang gratis het e-book ’10 Tips voor Herstel na Narcistisch Misbruik’. We sturen je geen spam en je kunt je op elk moment weer afmelden.
9 replies to "Secundaire victimisatie, wat is het?"
Al die overtuigingen maakt men zich eigen en raken geinternaliseerd waardoor het kan voorkomen dat men weer iemand ontmoet die het zelfde is omdat je dat gewend bent. Contact met die veilige ander waardoor het vertrouwen terug kan komen en waardoor je intern veilig kunt voelen om in het hier en nu te zijn. Dan zou het iemand moeten zijn die thuis is op het gebied van narcistisch misbruik bijv. traumatherapeut of psycholoog . Het is je zo voorgehouden dus je weet niet beter. Niemand die normale kaders aanreikt maar het zag er gewoon uit en aan de buitenkant kun je het niet altijd zien. Detox ontgiften no contact of low contact grey rock zo zakelijk mogelijke omgang of minimaal. Toon geen emoties vertrouw op je zelf scherm je kwetsbaarheden af,, ken je zwakheden, en heel je wonden en heb het goed met je zelf. Weer op de eigen zender staan. Wat ze ook zeggen je kent je zelf met zelfkennis. Wees ondoordringbaar en massief. Laat je niet uit de realiteit trekken. Heb het goed met je zelf. In een zwak moment kunnen ze binnen komen en je vertrouwen winnen om vervolgens kaalslag te plegen. Als je je recht wil om iets en neemt hun in vertrouwen kunnen zij het zelfde doen of nog erger dus wie kun je dan nog vertrouwen.
Hallo T.
Jouw verhaal raakt me diep. Ik herken alles
zag al eerdere grondige reacties
Ik zou hier graag (tussen haakjes) met je over willen praten. Als lotgenoot
Mocht je daarvoor openstaan
Ik ben opgegroeid met een narc moeder
Daarna veel (psychologisch ) misbruik ervaren en ben uiteindelijk nu pas écht achter wat deze rode draad in mn leven was. Narcisme dus. Ik Heb mn bedrijfje tijdelijk moeten stopzetten ivm ptss
Ik heb alle oude contacten verwijderd overal
Gelukkig onverwacht 1 persoon ontmoet die het snapt. Daarmee en met veel lezen en rust nemen red ik de dag tot dag en ben in therapie en additioneel trauma informed therapie
Sterkte en hartelijke groet
Lotje
K.
Na een jeugd vol narcisme gehad, nu n jongen aan t leren kennen waarbij mn alarmbel al snel afging. Ik hou het aan omdat het voelt als onverteerbaar dat het me weer overkomt. Boos en verdrietig. Die cognitieve hell is vreselijk.
Het is gewoon afschuwelijk wat je als slachtoffer door onwetenden allemaal over je heen krijgt. Nadat je eerst al getraumatiseerd wordt door een narcist (en soms door meerdere die op je pad zijn gekomen), komen daar ook nog eens mensen bij die jou met hun oordelen ook nog eens dieper het trauma in duwen. Ze begrijpen het niet en willen de duistere waarheid ook gewoon niet horen. Precies wat Saar zegt, zo hoeven ze niet naar de lijken in de kast te kijken. Men wil er pertinent niet aan, dat deze verschrikkelijke waarheid ook hun kan overkomen. Ze voelen zichzelf verheven, want ze zijn er van overtuigd dat dit hun zeker weten nooit zal overkomen. Hoe naïef kun je zijn als mens, als je persé wil vasthouden aan een prachtig wereldbeeld, waarin geen plaats is voor een realiteit dat er mensen zijn die willens en wetens een ander kapot maken, puur voor hun eigen ego en het gevoel van macht en controle. De schuld van de ellende wordt bij het slachtoffer neer gelegd, die volgens hun het e.e.a. mankeert, anders was ze geen slachtoffer geweest. En vanuit die arrogantie wordt er geoordeeld. “Je had dit van tevoren kunnen weten”, “je bent er teveel mee bezig”, of op een kritische toon zeggen dat ze je niet meer terug kennen. Nee, hehe, er iets gebroken van binnen toen ik de rode draad ging zien in mijn leven. Een rode draad van narcistische mishandeling en toen ik dat ging zien en snappen, ben ik geknakt. I.p.v. dat commentaar van mensen in mijn omgeving, zou men ook de helpende hand kunnen reiken. Maar dat gebeurt niet, want je hebt volgens hun gewoon met een klootzak te maken gehad (absoluut geen narcist benadrukken ze, want zo mag je iemand niet zomaar even noemen) en dat heb je over jezelf afgeroepen. Wat ze daarmee teweeg brengen bij je van binnen, doet er blijkbaar niet toe. Dat ze aan victim blaming doen, komt niet eens bij ze op. Als zij maar kunnen blijven geloven, dat je altijd controle over een situatie hebt.
Ik vind het pijnlijk, echt zo ontzettend pijnlijk dat ik het niet meer verdraag. Het begon met de hulpverlener, die mij even fijntjes zei dat ik het zelf had toegelaten. Vervolgens liep ik constant tegen een muur van onbegrip aan in mijn omgeving. Ik voelde me zó alleen en zó ontzettend eenzaam. Een eenzaamheid die afschuwelijk voelt. Herbelevingen, triggers, intense emoties en pijn; het werd allemaal niet begrepen en men kon er niks mee. Ik heb vaak duidelijk uitgesproken dat het écht niet goed met me ging, maar ik kreeg hier nauwelijks respons op. Ondertussen werd ik steeds labieler en had dagelijks last van gedachten over hoe ik er uit kon stappen. Ik voelde me zo waardeloos en vaak heb ik me afgevraagd waar ik ergens stond op de prioriteitenladder bij mensen. Weken en soms maanden gingen voorbij dat nog geen mens eens aan me vroeg hoe het me ging. Geen belletje, geen apje, niks. Nooit is er iemand geweest die zei:”Kom meisje, maak ik eens een kopje soep voor je of ik doe eens een wasje voor je.” Heeft me allemaal zo ontzettend geraakt. Ik vroeg me af wat ik überhaupt nog toevoegde in het leven van mensen om me heen. Dat is een heel heftig gevoel.
Ik ben nu 1½ jaar verder en krabbelde in het voorjaar voorzichtig uit een PTSS. Na een paar maanden belandde ik weer in narcistisch drama met een familielid. Ik klamp me met mijn nagels vast aan de rand van de afgrond om niet weer terug te glijden in een PTSS. En je snap het al, de oordelen en het onbegrip vliegen me weer om de oren. Gelukkig heb ik een nieuwe vriendschap met iemand die het wél echt begrijpt en absoluut niet oordeelt. Maar ja, een nieuwe vriendschap meteen zó belasten, dat wil je niet. Dus ben ik heel voorzichtig en deel niet te veel. Zeker ook omdat haar begrip voortkomt uit haar relatie met haar ex, die ervaringsdeskundige is. Het is voor haar ook heftig.
Ik vind het zwaar, echt heel zwaar. Vriendschappen gaan hierdoor kompleet naar de kloten. Met familie heb ik geen contact meer. Zij vinden mij maar moeilijk, een aansteller die in een slachtofferrol zit en zien niet welk narcistisch drama zich voor hun ogen afspeelt en in wat voor positie ik ben gezet door leugens en manipulatie door het betreffende familielid. Mijn emoties doen letterlijk pijn van binnen. Een pijn die soms echt ondraaglijk voelt.
Het helpt niet dat ik het zeg, maar je staat niet alleen. Ik herken je verhaal. Sta ook helemaal alleen omdat mijn familie en kennissen voor onze narcistische vader opkomen. Terwijl zij me zelf ernstig hebben verteld dat het vroeger bij ons thuis niet deugde met mijn vader. Dus ze weten het wel! Ze weten het en beschermen hem.
En ja, het is onverdraaglijk om het alleen te moeten dragen. Al weet je en hoor je dat er zovelen zijn die dit onrecht moeten ondergaan.
Onze kwaadaardig narcistische vader zei het me al: “Ze geloven je toch niet!” En zo is het. Pa kon al die jaren gewoon ongestoord zijn gang gaan. Anderen willen helemaal niet weten wat mijn vader uitspookt(e). Het schudt hun eigen wereldje teveel op als ze het zouden erkennen.
Zo herkenbaar ?? Spijker op z’n kop
Sterkte en lieve groet
Kris
Onwaarschijnlijk herkenbaar!
Je bent helemaal niet alleen maar het is bij de meeste mensen en professionelen onbekend terrein. Je moet het bijna zelf meegemaakt hebben om het te kunnen begrijpen.
Alvast heel veel sterkte! En weet dat de ernstige emotionele flashbacks en de kwellingen heel langzaam verdwijnen, maar wellicht zal er voor altijd een soort verdriet aanwezig blijven.
Er zijn meer goeie mensen dan narcisten en die gedachte moet ons helpen om sterk te blijven.
Een lotgenoot
Beste Em, 100% herkenning. Erkenning voor wat je hebt doorgemaakt. Zo heftig voor je.
Ik deel het ook niet meer met mensen, men begrijpt het niet. Je moet eigenlijk ervaringsdeskundige zijn
om het te begrijpen. Ik heb nu een goede psycholoog gevonden. De vorige bleek er een uiteindelijk.
Ja, je gelooft het niet. Inmiddels na 5 jaar dagelijks over narcisme te hebben gelezen heeft dat vele
inzichten gegeven. Ik hou veel contacten af net als jij, Het vertrouwen in de medemens is nul.
Er zijn veel meer narcisten dan men denkt in diverse gradaties. Sterkte met alles. En maak jezelf sterker
door alles te lezen over dit onderwerp. Kennis is macht. Echt. Warme groet, C.
Het voorbeeld wat ik heel erg herken is dat mensen vaak heel snel zeggen: Maar je pleegouders bedoelde het toch wel goed met je! Of: ze zijn ook maar mensen en konden toch ook niet alles weten. Of: je zal zelf ook wel geen lieverdje zijn geweest dan. Alsof ik mezelf dergelijke dingen nooit heb afgevraagd en ik zomaar op de gedachte kom van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het sust de mensen de gedachten en zo hoeven ze niet naar de lijken in de kast te kijken. De lijken zijn er immers toch niet echt! In veel situaties waarin gezinnen conflicten met elkaar hebben is het zo dat in wezen de mensen het wel goed met elkaar bedoelden maar het niet goed wilden lukken. Met een narcist in je gezin is dat dus echt niet zo. Er is geen liefde, er zijn geen goede bedoelingen en het zoeken van gezamenlijke constructieve oplossingen voor meer harmonie in het gezin dient de narcist zijn duistere motivatie niet en dus zal deze daar nooit echt aan mee werken. Het is een pijnlijke waarheid waaraan mensen niet durven.