‘Passief agressief” is een veelgebruikte term in publicaties over psychisch misbruik. Maar wat is passief agressief gedrag precies? In dit artikel leggen we, aan de hand van voorbeelden, uit wat passieve agressie is en wie het toepassen.
‘Passief agressief’ betekenis
Passief agressief is een gedraging waarbij de vijandigheid wordt gecamoufleerd. Degene die passieve agressie toepast gaat iets of iemand uit de weg, doet iets niet of is het ergens niet mee eens maar komt daar niet openlijk voor uit.
Je zou passief agressief dus ook ‘verborgen vijandigheid’ kunnen noemen.
Wat is passief agressief?
Degene die passieve agressie toepast zegt niet wat hem of haar dwars zit. In plaats daarvan kan diegene op een sarcastische manier “Laat maar!” zeggen. Wanneer de andere partij vraag of er iets is volgt dan vaak een even sarcastisch “Niets hoor”.
Passief agressieve persoonlijkheidsstoornis
In de DSM wordt de passief-agressieve persoonlijkheid (PAP) omschreven als een persoonlijkheidsstoornis die gekenmerkt wordt door een agressief denkpatroon tegenover mensen die gezag uitoefenen over de patiënt.
De passief-agressieve persoonlijkheid was gerubriceerd als een As II-persoonlijkheidsstoornis in de DSM-III, maar het is verplaatst in DSM-IV naar Appendix B (toekomstige ontwikkelingen), om reden dat er nog niet voldoende overeenstemming bestond en verder onderzoek nodig werd geacht. Het is een soort hangend stadium van puberaal gedrag, waardoor de persoon in kwestie zich nog altijd passief-agressief verzet tegen bevelen.
Bron: Wikipedia
Wie vertonen passief agressief gedrag?
Passieve agressie wordt door iedereen weleens toegepast. Doch de mate waarin passieve agressie wordt toegepast heeft vooral te maken met de persoonlijkheidsstructuur. Iemand die bijvoorbeeld bang is om ruzie te maken zal eerder diens toevlucht zoeken in passief agressief gedrag dan iemand die assertief is.
Bij bepaalde persoonlijkheidsstoornissen, zoals de narcistische persoonlijkheidsstoornis, wordt passieve agressie vaker structureel ingezet. Wanneer het gaat om narcistisch misbruik dan wordt passief agressief gedrag het meeste toegepast door verborgen narcisten.
Volgens klinisch psycholoog Abdul Saad is het niet zo dat een verborgen narcist op een instrumentale manier diens narcisme verbergt. Het is de persoonlijkheidsstructuur die het voor hen moeilijker maakt hun narcisme te uiten. Om dezelfde reden passen verborgen narcisten ook vaker passief agressief gedrag toe.
Zie ook het artikel ‘Verborgen narcisme versus openlijk narcisme’.
Maar ook mensen die zich door narcistisch misbruik hebben ontwikkeld tot codependent kunnen passief agressief gedrag vertonen. Dit komt doordat iemand met codependentie eigenlijk bang is voor de confrontatie, maar toch op een verkapte manier diens ongenoegen wil uiten.
Passief agressief voorbeeld
Hieronder enkele voorbeelden van passief agressief gedrag.
De stiltebehandeling
Een favoriete manier van verborgen narcisten om passieve agressie toe te passen is de stiltebehandeling. Het slachtoffer wordt hierbij totaal genegeerd.
Het slachtoffer doet dan vaak verwoede pogingen om achter de reden van de woede te komen. Doch ook hierbij wordt het genegeerd, hetgeen slachtoffers veelal tot wanhoop drijft.
Door hier blijk van te geven voelt de narcist zich dan even belangrijk en machtig. De narcist controleert jouw gevoelens. Onbewust ben je de narcist dus aan het voeden wanneer je probeert de stiltebehandeling te doorbreken.
Het beste dat je in zo’n geval kunt doen is een stiltebehandeling teruggeven. Een narcist houdt er namelijk van de emoties van anderen te controleren, in dit geval door te negeren, maar kan er absoluut niet tegen wanneer iemand dit bij hen doet.
Als kind deed ik dit eens terug bij mijn narcistische moeder, nadat ze mij al een tijd had genegeerd en al mijn pogingen dit te doorbreken op niets uitdraaiden. Doch toen ik het terug deed werden de rollen omgedraaid.
“Blijf je stommetje spelen?” vroeg ze. Uiteraard was ze alweer ‘vergeten’ dat ze hier zelf mee was begonnen. Op dat moment dacht ik dat ze het nu wilde uitpraten, doch in plaats daarvan werd er weer manipulatie toegepast. Dat was de valkuil waar ik als kind in liep. Nu weet ik beter.
Meer over mijn jeugd en mijn narcistische moeder vind je in het artikel ‘Narcistische moeder’.
Sabotage
In dit voorbeeld van passieve agressie wordt iemand gevraagd ergens bij te helpen. Diegene heeft daar geen zin in maar durft of wil dat niet zeggen. In plaats van te weigeren wordt ermee ingestemd, maar verknoeien ze de boel, zodat diegene niet meer gevraagd wordt ergens bij te helpen.
Sabotage wordt ook bewust toegepast door toxische personen als narcisten. Mijn narcistische moeder had er bijvoorbeeld een handje van je verkeerde adviezen te geven of je in de richting te pushen die je niet wilde.
Om een voorbeeld te geven: Toen ik op mezelf ging wonen had ze een verzekeringsagent uitgenodigd om voor mij de inboedelverzekering te regelen. Daarnaast verkocht hij me ook nog een goedkopere autoverzekering.
Doch de verzekeringsagent was nogal inhalig en wilde me daarnaast ook een rechtsbijstandsverzekering verkopen. Ik vond dit onnodig en bovendien deed het het voordeel van de goedkopere autoverzekering weer teniet.
De verzekeringsagent bleef aandringen en toen mijn moeder in de gaten had dat ik niet van plan was er nog een rechtsbijstandsverzekering bij te kopen begon ze zich er ook mee te bemoeien en druk op mij uit te oefenen.
Codependent als ik toen nog was ging ik uiteindelijk overstag en kocht een verzekering die ik niet wilde. Mijn narcistische moeder zal hebben genoten van de macht die ze over me had.
Deze truc deed ze niet alleen met de verzekering, maar eerder had ze al onder andere mijn schoolkeuzes beïnvloed. Daarmee steeds een stukje chaos in mijn leven veroorzakend.
Doch die keer met de verzekeringsagent werd ik ervan bewust dat ze de verkeerde adviezen gaf. Dit was nog vele jaren voordat ik ontdekte dat mijn moeder een verborgen narcist is. Maar op dat moment nam ik me voor mijn beslissingen niet meer door haar te laten beïnvloeden.
Uitstelgedrag
In het verlengde van het vorige voorbeeld: Iemand die wordt gevraagd iets te doen maar dit eigenlijk niet wil kan dit ook telkens uitstellen. Net zolang tot uitstel afstel wordt en iemand anders wordt gevraagd te helpen.
Narcisten passen deze vorm van passieve agressie ook wel toe om hun slachtoffer te straffen en te laten voelen dat ze totaal onbelangrijk zijn.
Roddelen
Ook het verspreiden van negatieve verhalen over anderen is een vorm van passief agressief gedrag. De persoon om wie het gaat wordt hierbij niet aangesproken. Doch achter diens rug om worden negatieve dingen verteld.
Negatieve houding
Tot slot nog een voorbeeld van een vorm van passief agressief gedrag die vaak door verborgen narcisten wordt toegepast wanneer anderen plezier hebben. Hier kunnen narcisten namelijk niet tegen. Helemaal niet wanneer iemand anders dan zij in het middelpunt van de belangstelling staat.
Simpelweg door een negatieve houding aan te nemen kan iemand op een passief agressieve manier het plezier van anderen vergallen. Bijvoorbeeld door het toewerpen van een boze blik of een afkeurende opmerking. Dit laatste uiteraard zonder te benoemen wat heb werkelijk dwars zit.
In het geval van een narcist is hetgeen ze dwars zit dat ze zelf niet in het middelpunt van de belangstelling staan. Maar in plaats van dit toe te geven kunnen ze juist een ander verwijten een aandachttrekker te zijn.
De afkeurende opmerking zou dus kunnen zijn “Doe niet zo overdreven, je zet jezelf voor gek”. Degene aan wie deze opmerking is gericht zal meteen minder vrolijk zijn en daarmee controleert de narcist diens emoties weer.
In het artikel ‘Een narcist boos maken‘ geef ik meer voorbeelden hoe narcisten door een negatieve houding je plezier bederven.
Passief agressief gedrag bij jezelf herkennen
Zoals gezegd, niet alleen narcisten passen passieve agressie toe. Ook slachtoffers van narcistisch misbruik kunnen dit onbewust toepassen. Hieronder enkele voorbeelden om je ervan bewust te maken dat je mogelijk passief agressief reageert.
Ironie
Stel je voor je krijgt een verjaardagscadeau dat je helemaal niet leuk vind. Op een ironische toon bedank je diegene hartelijk. Maar eigenlijk wil je zeggen “Ik vind het cadeau niet leuk”.
De ontvanger zal de ironische toon waarschijnlijk oppikken en er een ongemakkelijk gevoel bij hebben.
Het moge duidelijk zijn dat iemand op verkapte wijze iets willen zeggen door ironie toe te passen niet constructief is.
De schuld afschuiven
In het verlengde van ironie ligt het maken van een opmerking waarmee je de schuld naar iemand anders toeschuift.
Je partner zegt bijvoorbeeld dat je altijd op het laatste moment naar je werk vertrekt. Bijdehand merk je op “Dat komt omdat jij me altijd zo lang aan de praat houdt”.
In een bepaalde context kan dat grappig zijn. Maar eigenlijk ontwijk je zo de verantwoordelijkheid. En wanneer het echt zo is dat je partner je te lang aan de praat houdt kun je beter op dat moment zeggen “Ik moet nu gaan”.
Puntje, puntje, puntje…
Een vorm van passieve agressie die veel in geschrift wordt toegepast is een negatieve suggestie laten volgen door puntje, puntje, puntje. De ontvanger mag daar dan zelf ‘invullen’ wat er wordt gesuggereerd. Vooral op internet komt deze vorm van passieve agressie veel voor.
Zelf krijg ik zo nu en dan ook van dit soort passief agressieve teksten in mijn mailbox. Steen des aanstoots is vaak het feit dat ik, naast de vele dingen die ik gratis doe, geld vraag voor bepaalde hulpprogramma’s. Zo kreeg ik eens een e-mail met de tekst “Ik ben er achter gekomen dat dit een commerciële bedoeling is. En aangezien ik misbruik herken en veroordeel, ga ik niet verder in zee met jou…”
Nog een voorbeeld: “Dank u voor de tien tips om met narcisme om te gaan. Alleen een beetje jammer van de verkoop die toen volgde… Verdienen aan iemands ellende…”
Laatstgenoemde heeft zelf een praktijk in accupunctuur. Een beetje geld verdienen aan andermans pijn… Ik pas nu ook even passieve agressie toe 😉
Dit soort e-mails krijg ik altijd van mensen die geen betaalde producten afnemen. Degenen die dat wel doen zijn juist enthousiast. Zij zijn dankbaar voor de hulp die we tegen een zo laag mogelijke prijs aanbieden.
En mocht je denken dat ik hier rijk mee word: Ik houd er nog geen bijstandsuitkering aan over. Alles kost geld. Het hosten van deze website, de nieuwsbrief, de gratis webinars die we geven, enzovoort. Wanneer ik alles gratis weg zou geven ben ik gauw failliet en kan ik niemand meer helpen. Geen 30 Dagen Narcismevrij Challenge meer, geen Online Programma: Herstellen van Narcistisch Misbruik. En ook geen gratis website, webinars en tips meer.
‘Met gelijke munt terugbetalen’
Stel je zit al een hele tijd op een berichtje van iemand te wachtten. Eerst wordt je ongerust en je vraagt je af of er misschien iets ergs is gebeurd met diegene.
Dan komt na uren eindelijk het bevrijdende bericht. Je eerste reactie is opluchting, maar daarna wordt je boos. Waarom heeft diegene me zo lang in onzekerheid gelaten? Uit wraak wacht je zelf ook uren met antwoorden.
Ook dit voorbeeld is een vorm van passief agressief gedrag en in feite een stiltebehandeling. Beter is om diegene te zeggen dat je ongerust was, zonder een verwijt te maken. Vaak blijkt dan dat diegene het gewoon druk had en het even was vergeten.
Zoals reeds gezegd, passieve agressie is in feite het gevolg van het niet durven zeggen wat je dwars zit. Nog een ander voorbeeld om dit te verduidelijken.
Een goede vriend komt niet op je verjaardag en heeft zich daarvoor ook niet verontschuldigd. Je onthoud dit en gaat ook niet naar diens verjaardag.
Door met ‘gelijke munt terug te betalen’ wordt de boodschap (ik ben teleurgesteld dat je niet op mijn verjaardag kwam) niet overgebracht. Het gevolg zal hoogstwaarschijnlijk zijn dat de vriendschap uitdooft. In dit geval is het beter je teleurstelling op een assertieve manier uit te spreken.
Wil je meer leren over assertiviteit? Klik dan hier.
Tot zover dit artikel over passief agressief gedrag. Heb je nog vragen, opmerkingen of aanvullingen? Deel het in een reactie. Kennis is macht!
Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?
In dit gratis e-book dat ik samen met psychologe Corry de Rooy maakte geven we 10 tips voor herstel na narcistisch misbruik. Zet de eerste stap naar een narcismevrij leven. Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang gratis het e-book ’10 Tips voor Herstel na Narcistisch Misbruik’. We sturen je geen spam en je kunt je op elk moment weer afmelden.
13 replies to "Passief agressief: Wat is het en wie doen het?"
Ik zie mezelf niet als lachtoffer omdat ik een grandioos plan heb bedacht om hem kapot te maken.
Dus ben ik net zo fout lijkt mij
Ik sta bij je in de club: Ik deed de stiltebehandeling ook eens terug bij mijn vader, ook dezelfde 3 dagen negeren, ik werd bestraft erop, je wil niets, je zegt niets, we kunnnen zo niets met jou.. met helaas agressie op gezicht, Wat mij tevens opnieuw bang maakte… Spiegel terug heeft dus geen zin gehad.
Uitstelgedrag ken ik maar al te goed helaas, iets voor mij willen doen als ik het vraag, wel soms met opmerking ‘oh, je wil het dus zo snel mogelijk(op gekrenkte manier)’ daarna niets, steeds weer netjes vragen of ze tijd hebben, oplossingen aandraagt qua ‘als je hier bent dan, mag je het ook zelfs in de avond ophalen’, maar niets. Ik heb dit het laatste gedaan met hun mountainbike die in mijn schuur stond wat in de weg zat, maar steeds niet komen,
steeds vragen opnieuw. Ik had nu die grens getrokken en heb de mountainbike aan kringloop gegeven. Alhoewel ik dit heel moeilijk vond want het heeft één of andere manier een leegte van geen feedback en overleg, een scheef gevoel, was daar toch mijn grens.
Sabotage is bij mij duur komen te staan want daar kom ik nu nog steeds niet van af. Maar er werd ook gesaboteerd bij ziekenhuis, dat ze ineens een briefje met mijn vragen aan arts hadden veranderd, er werden ineens dingen erbij opgeschreven waar ik helemaal nog niet mee zat of er werd gepusht met prednison afbouwen, ach dat moet toch kunnen, zelfs dat ik dat niet fijn vond, psycholoog erbij gehad daarvoor en netjes vragen ‘ik wil dat je dat niet doet, ik vind dat niet fijn’ zeggen, heeft niets geholpen, leek in het begin wel… maar nee. Helaas begrijpen artsen nu nog niet wat er is gebeurd, heb het gemeld dat ik codependentie heb gehad, nog bevestiging zocht bij gesprekken omdat mijn moeder er altijd bij zat, ook gezegd over prednison maar blijkbaar vinden ze dat maar moeilijk grijpen dat er kindermishandeling in spel zit in emotionele/psychische zin, ze durven het niet aan te pakken. Helaas schuiven ze het nu wel naar mij, dat ik gestopt ben en het mijn risico is (nierziekte) dus heeft gevolgen voor latere leeftijd.
Silvia, je vader liet je geen keus dan afstand van hem te nemen. Ik heb dit ook gedaan. Ook ik had geen keus dan het ouderlijk huis te verlaten. Mijn moeder roept nog steeds dat ik zelf de keuze had gemaakt het huis te verlaten en daarmee geen recht had op de financiele ondersteuning die een kind gewoon nodig heeft. Ze wist donders goed waarom ik was weggegaan uit het ouderlijk huis. Ik kon niet langer leven in dat toxische gezin. Ik had ze voor de rechter moeten slepen, mijn ouders… alle 5 kinderen zouden uit huis zijn geplaatst. Ze was medeplichtig want ze heeft mijn vader nooit tegengehouden met het in elkaar slaan en vernederen van haar kinderen. Ze is dus net zo slecht. Ik heb het contact met mijn moeder verbroken, Zo’n vrouw verdient de eretitel ‘moeder’ immers niet.
En eerlijk gezegd jouw vader verdient het ook niet vader te zijn van zo’n lieve vrouw als jij.
Je kunt niet anders dan afstand nemen en breken als het zo erg is. Voor de rechter slepen heeft weinig zin denk ik. Narcisten weten het zo te draaien dat al win jij, je in de ogen van andere mensen het beest bent dat ‘de arme ouders’ mishandelt.
Mijn moeder was ook zo afhankelijk van mijn psychopathische en narcistische vader en heeft hem tot haar vroege dood altijd verdedigd. Papa sloeg onze beesten vaak helemaal verrot en tot de dood erop volgde soms. Toen ik dan eindelijk de politie in wilde schakelen heeft mam dat me uit mijn hoofd gepraat. Omdat dan ons bedrijf eraan zou gaan en mijn vader in de gevangenis zou belanden zei ze. Dus ze wist waar ze mee bezig was. Zo schoof ze de schuld op mij als ik de politie zou bellen. Tenminste zo zie ik het, weet niet of ik dat goed zie.
Mijn moeder was een schat maar net als die van jou was ze ook medeplichtig. Het is zo moeilijk te erkennen, pas vandaag de dag, zo’n 25 jaar na haar dood, kan ik erkennen dat ze net zo slecht was als mijn vader. Omdat ze de toestand jarenlang in stand hield. Maar misschien zat zij ook net zo gevangen als ons hele gezin gevangen zat.
Mijn moeder heeft mijn vader ook verdedigd. Hij was ‘goed voor haar’. Dus niet! Ze zat financieel vast aan hem en was eigenlijk gewoon murf gedraaid en gehersenspoeld door mijn vader. Ik denk dat jouw moeder net als die van mij gevangen zat in haar huwelijk. Mijn moeder was geen slecht mens. Ik heb fijne herinneringen aan mijn vroegste jeugd alleen toen we ouder werden en vooral in de puberteit kon ze de opvoeding van 5 kinderen niet meer aan. Mijn vader werkte 6 dagen in ons bedrijf. Ze spaarde de ‘stoute’ gedragingen van ons op om die te spuien zodra onze vader thuis kwam en ons kon straffen. Ja nu je inziet dat je moeder medeplichtig was zie je in dat ze net zo fout was. Ze heeft je niet beschermd. Mijn moeder ons ook niet. Onvergeeflijk gewoon. Mijn vader sloeg mijn zus op een dag in elkaar. Hij zat bovenop haar en klemde haar armen zodat ze zich niet kon verweren. Ik schreeuwde dat hij moest stoppen. Mijn moeder stond erbij met haar handen in haar zij en duwde mij weg. Vanaf toen knapte er iets in mij en wist ik dat ik afstand zou nemen van mijn ouders en zou vluchten zodra ik kon. Een paar jaar later vluchtte mijn zus en ik kort erna. En nog roept mijn moeder dat het mijn ‘eigen keuze’ was. Niet in staat naar zichzelf te kijken! Ik voel alleen nog maar wrok voor mijn ouders. Er zat geen liefde in die mensen. Mijn moeder is 80 jaar en ik hoop dat zij gauw haar ogen sluit. Dat is voor iedereen het beste. We waren niet welkom op haar feest. Ze is gewoon bang dat ik met tante’ s en ooms praat op zo’n feest en een boekje open doe over onze jeugd… Mijn vader isoleerde mijn moeder en haar 5 kinderen van haar familie. (narcisten eigen) Ze had niet door dat hij haar manipuleerde. Hierdoor ken ik die hele familie niet. En nu is ze er niet zeker van dat ik mijn mond nog langer sluit voor wat gebeurd is in onze jeugd. Wij spraken met de buitenwereld niet over het misbruik. We wisten immers niet beter… maar we zwegen later ook uit schaamte..
Jajaja zo herkenbaar. Alleen stond mijn moeder er niet lijfelijk bij.
Heel herkenbaar. Ik heb ook het gevoel dat mijn moeder stockholm syndroom heeft en kwam nooit voor mij op, ontwikkeld zich nu meer als kwetsbare narcist. Ziet niet dat haar man echt wat gedaan heeft. Mijn broer & zus staan ook aan de kant van ouders, mijn zus wordt ook dominant en broer staat ook weifelend aan de zijlijn toch aan hun kant.
@Empathie
Dat heb ik een aantal maanden geleden gedaan. Het er met familie over gehad. Dat is niet goed afgelopen. Begrip voor onze jeugdjaren in gruwel waren ver te zoeken. Ik heb alleen maar het beest in hen wakker gemaakt en kan het niet meer in slaap krijgen.
Narcisme is erfelijk. Mijn vader en mijn opa van moeders kant waren narcisten. Mijn overgrootoma bleef achter met een kind, de verwekker koos het hazenpad. Mijn familie is dubbel belast zeg maar. Opa van moeders kant was een narcist maar ook mijn vader. Dit kon ik opmaken adv de vreselijke verhalen van de jeugd van mijn moeder. Het gaat over van generatie op generatie. Mijn vader was een verschrikkelijke narcist, we liepen op eieren thuis en werden afschuwelijk behandeld. Mijn moeder was zwak en 17 jaar jonger dan mijn vader. Tot op heden stelt mijn moeder dat mijn vader goed voor haar was. Hij is al 25 jaar dood. Ze is tot op het bot vernederd en 2 kinderen werden uit het gezin vooral mishandeld, mijn oudste zus en ik. Op mijn 17e was ik het zat thuis en had ik mij los geworsteld van dit toxische gezin. Ik kreeg onverhoopt een relatie met een narcist en koos dus onbewust een partner die controle over mij had. Weggaan kon niet, want ik was van huis weggelopen. Het vriendje had mij weggepusht en geisoloeerd van mijn ouders maar bleek zelf geen haar beter. Door zijn vele vreemdgaan (al die jaren getolereerd, zwak en goed mens als ik was) verliet ik hem toen ik het aandurfde. De relatie erna was al niet veel beter. Dat zag ik in maar daar kwam ik niet makkelijk van af. Die vent was een stapje erger dan de narcist, dit was een psychopaat die mij nog zeker 3 jaar stalkte!! Thuis bij mijn ouders was ik monddood gemaakt en had niet geleerd voor mezelf op te komen. Door de jaren heen toen die tweede foute figuur uit mijn leven was verdwenen kon ik pas herstellen en werd ik sterker. Pas rond mijn 50e kwam ik erachter dat ik mijn hele leven met narcisten te maken had gehad. Ik ben aan mezelf gaan werken en herken de stoornis nu sneller bij mensen. (ik ben geen psycholoog maar wel ervaringsdeskundige) Nu ben ik 55 jaar en voel ik mij niet meer zo zwak en onzeker als dat meisje van vroeger. Ik ben wel flink beschadigd en durf geen relatie meer aan te gaan. Toen ik de regie nam over mijn leven en sterker werd, kregen de narcisten geen vat meer op mij. Mijn boodschap aan slachtoffers is alert en sterk te zijn als je in de buurt bent van de narcist, laat je niet manipuleren, loop weg of geef een stevige sneer terug. Het maakt niet uit wie het is. Zelfs als het een familielid betreft moet je uit zelfbehoud afstand durven nemen. Mijn oudste zus bleek erfelijk belast en is ook een vreselijk narcistisch mens. Ook haar oudste dochter blijkt narcist te zijn. De geschiedenis herhaalt zich. Het komt erop neer dat ik geen familie meer zie maar hoe vreselijk het ook mag klinken.. liever geen familie dan nare familie. In alle rust kan ik genieten van mijn lieve kinderen en ze een liefdevolle jeugd geven.
Ik heb een zus met verborgen narcisme. Voor de derde keer geeft ze mij een stiltebehandeling omdat ze het ergens niet mee eens is. Ik werd 50 jaar, ze wilde het met mij vieren, leuk dacht ik. We spraken onder voorbehoud de zaterdag af. Ik zou haar terugbellen. Dat weekend had ik afspraken staan maar wist uit mijn hoofd niet welke precies. Ik zag in mijn agenda dat ik het zondag zou vieren met mijn ex (woont in tehuis door ziekte maar ons contact is goed) en met onze kinderen. Die zaterdag zou ik het vieren met vriendinnen, ze hadden een feestje voor mij gepland. Die dag moest ik vrij houden. Dus de vrijdag was beschikbaar. Ik wist dat mijn zus dan niet werkte dus hoopte dat zij vrijdag kon plannen. Ik belde haar terug en verontschuldigde mij voor de afspraken maar zei dat, omdat zij op vrijdag niet werkte, misschien vrijdag kon afspreken. Ze gaf geen antwoord, gooide voor de tweede keer de hoorn erop. 5 jaar later kwam ik haar tegen.. Ik dacht.. acht het is toch mijn zus. We dronken zowaar thee in de stad maar ”over het gebeurde moesten we het niet meer hebben’.
Een sorry kwam er ook niet. Ik was weer bijna jarig, Ze had gezegd dat ze een wijntje met mij wilde drinken. Dan denk ik, dit is je kans, maak het goed en bel mij dan op. Nee hoor, niets. Nog geen jaar later hadden we een telefoongesprek, ik zag een kans haar te wijzen op haar gedrag en ik kon zeggen dat het passief agressief gedrag was omdat ze weer met onredelijke verwijten kwam aan mijn adres. Voor het eerst durfde ik mij te verweren en kon dit nog net op tijd zeggen voor ze de hoor er weer opgooide… Alweer weken radiostilte. Het zullen jaren worden leert de ervaring. Alleen dit keer komt het niet meer tot een verzoening want ik hou voor altijd de boot af. Inmiddels weet ik dat zij niet zal veranderen want iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis is niet te veranderen. Maar ze krijgt geen macht en controle meer over mij. Exit narcist!!!
Dat saboteren deed mijn vader ook heel vaak. Dan dwong hij(onder mijn naam) de loodgieter om meteen naar papa’s huis te komen en dan kreeg ik de rekening. Die ik ook nog betaalde omdat de loodgieter mijn aardige buurman was en ik geen moeilijkheden met hem wilde. Of die afspraak in het ziekenhuis bleek pas een week later te zijn, had je voor niets uren gereisd. Veel ‘afspraken’ maakte mijn vader. Die bleken bijna nooit te kloppen.
Of papa maakte ons blij. Had hij kaartjes geregeld voor een geweldige muziekuitvoering zei hij. En dan bleek het helemaal geen zang. Bleek het een door een teveel aan testosteron gedreven dansgroep te zijn. Waar we echt helemaal niet van hielden.
Van dat soort dingen he. Jarenlang.
Toen ik op de lagere school zat gaf mijn vader me al vaak de stiltebehandeling. Als ik iets deed wat niet naar zijn zin was dan sloeg hij in een seconde ‘op slot’ en negeerde hij me vanaf dat moment totaal. Hij zei niets meer, antwoordde niet meer op mijn vragen, keek niet meer naar me en deed alsof ik lucht was. Ik bestond gewoon niet meer. En dat dagenlang. Toen was ik nog maar een jaar of zeven en ik begreep er helemaal niks van.
Ik voelde me dan echt een slecht kind. Terwijl ik helemaal niets slechts deed.
Later in mijn leven, in de tijd dat ik afstand nam van papa om zelf te kunnen overleven, zei hij eens tegen me dat ik altijd een goed kind was geweest.
Maar toen was het al te laat, ik kon hem niet meer geloven na bijna 50 jaar sadistisch narcistisch misbruik.
Hij zal het ook niet gemeend hebben. Hij zal wel hebben gevoeld dat ik afstand aan het nemen was.