Enige tijd geleden stuitte ik op een Oostenrijkse website op een interessant artikel over het begrip ‘echoïsme’. Echoïsme is een verschijnsel waar slachtoffers van narcistisch misbruik vaak aan lijden, zonder dat ze het zelf in de gaten hebben…

Wat is echoïsme?

Echoïsme, niet te verwarren met egoïsme, is de naam van een psychische toestand die voorkomt bij mensen die een relatie hebben met narcisten. Dit kan zowel een partner, ouder, vriend, broer of zus zijn.

De term echoïsme komt uit de Griekse mythologie. De figuur Narcissus, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld, is nagenoeg bekend. Minder bekend is echter het lot van Echo, die verliefd werd op Narcissus, maar alleen kon herhalen wat hij zei.

Echoïsme

Het verschijnsel ‘echoïsme’ werd ontdekt door de psycholoog Dr. Craig Malkin. Hij beschreef het in detail in zijn boek ‘Rethinking Narcissism’.

“Echoïsten hebben problemen met het hebben van een eigen stem. Ze nemen de behoeften en gevoelens van narcistische mensen in zich op. Ze leven in constante angst, verliezen hun zelfvertrouwen en zelfbewustzijn en zorgen niet voor hun eigen behoeften.”

“Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn uitbuitend, arrogant en missen een gevoel van empathie. Ze zijn zo verslaafd aan het gevoel van speciaal zijn dat ze liegen, stelen en bedriegen. Wanneer meelevende mensen van kinds af aan worden blootgesteld aan deze persoonlijkheidsstoornis bij familieleden of vrienden, worden ze precies het tegenovergestelde: ze zijn bang om egoïstisch over te komen”, aldus Malkin.

Psychoanalyticus Dean Davis beschrijft het als volgt: “Zeer gevoelige, meelevende en emotioneel intelligente mensen worden vaak echoïsten omdat ze de wensen van anderen altijd boven de hunne stellen”.

Komt echoïsme vaker bij vrouwen voor?

De therapeute Donna Christina Savery vraagt zich in haar boek ‘Echoism’ af of vrouwen eerder echoïstisch gedrag vertonen. Ze schrijft dat veel vrouwen onbewust op zoek gaan naar narcistische partners en de echorol op zich nemen in de relatie, omdat ze op deze manier gesocialiseerd worden.

Dat is gevaarlijk, omdat echoïsme ernstige gevolgen heeft voor de psyche van de getroffenen. Angststoornissen en depressie zijn er slechts enkele van. Maar er is hier meer onderzoek nodig om een definitief antwoord te vinden, aldus Savery.

Bovenstaande informatie is afkomstig uit het Duitstalige artikel “Narzissmus-Opfer leiden oft unter ‘Echoismus’, ohne dass sie es wissen

Herkenning bij mezelf

Toen ik de kop van het Duitstalige artikel zag dacht ik op het eerste moment dat er ‘egoïsme’ stond. Ik moest toen onmiddellijk aan mijn narcistische moeder denken die me altijd voor egoïst uitmaakte, terwijl ze dat zelf is.

Zie ook het artikel: ‘Narcistische moeder’ >>

Terwijl beide woorden op elkaar lijken betekenen ze juist het tegenovergestelde van elkaar. Toch heeft het een wel met het ander te maken. Want doordat ik door mijn moeder altijd als egoïst werd neergezet wilde ik juist altijd bewijzen dat ik dat niet ben. En daarmee werd ik feitelijk een echoïst.

Volgens eerder genoemde psycholoog Craig Malkin is echoïsme dus een intense angst om op enigerlei wijze als een narcist over te komen. In tegenstelling tot narcisten hebben echoïsten moeite met speciale aandacht en het krijgen van complimenten.

En daar herken ik mezelf dan weer in want ik voel me ook ongemakkelijk wanneer iemand speciale aandacht voor me heeft. Ook heb ik moeite met het krijgen van complimenten, hoewel dat steeds beter gaat.

Vroeger als kind was ik een erg schuchter jongetje. Ik herinner me nog dat ik daarmee de aandacht van sommige volwassenen trok. Blijkbaar wilden ze me daar ‘uithalen’.

Voor mij kwam dat over alsof ze geobsedeerd waren door mij, hetgeen ik als bedreigend ervoer. Dus door mij speciale aandacht te geven bereikten ze eigenlijk het tegenovergestelde. Nu weet ik dus dat dat een verschijnsel van echoïsme is als gevolg van narcistisch misbruik.

Narcistisch Slachtoffer Syndroom

Een extreem voorbeeld van echoïsme

Een zeer extreem voorbeeld van echoïsme zag ik terug in een inmiddels overleden oom. Hij was de broer van mijn narcistische moeder, die dat weer van haar moeder heeft geërfd. Ook hij groeide dus op in een narcistisch gezin.

Ik heb hem altijd gekend als een jaknikker. Iemand die het altijd met anderen eens was, vooral met zijn dominante vrouw. Wanneer ze wat zei beaamde hij het altijd. Hij had nergens een eigen mening over.

Hier komen weer een aantal aspecten van narcistisch misbruik samen. Een kind dat in een narcistisch gezin opgroeit tot echoïst of codependent heeft grote kans later een toxische partner te krijgen.

Als kind vond ik deze oom een enorme slappeling en nam me voor om nooit zo te worden. Nu weet ik dus dat hetgeen deze oom deed echoïsme heet en dat ik hier zelf ook enkele eigenschappen van heb.

Maar gelukkig ben ik ook een zeer eigenzinnig persoon. In de uitslag van een persoonlijkheidstest, die ik ooit maakte, stond dat ik een geheel eigen kijk op zaken heb en mij daarbij niet laat leiden door algemeen heersende opvattingen.

Wel verborg ik vroeger mijn mening om confrontaties te voorkomen. Doch gelukkig kwam met de jaren mijn eigenzinnigheid meer naar boven. Tegenwoordig geef ik gewoon mijn mening.

De controle terug

In de verdiepende workshop ‘De controle terug’ (Onderdeel van het ‘Online Programma: Herstellen van Narcistisch Misbruik’) leer je van jezelf te houden, voor jezelf op te komen en voor je eigen behoeften te zorgen.

Klik hier voor meer informatie over dit uitgebreide hulpprogramma >>

Raakvlakken met codependentie

Het begrip echoïsme is betrekkelijk nieuw en nog vrij onbekend. Daarom ontdekte ik het ook pas recentelijk. De reeds eerder genoemde psychoanalyticus Dean Davis gebruikte deze term voor het eerst in 2005.

Wat me bij het bestuderen opviel waren de raakvlakken met het begrip codependentie. Het grote verschil is dat echoïsme meer een karaktereigenschap is, terwijl codependentie een aandoening is.

Lees ook het artikel “Codependentie en narcisme” >>

Tot zover mijn uiteenzetting over het begrip echoïsme. Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen? Deel het in een reactie. Kennis is macht!

Wil je Herstellen van Narcistisch Misbruik?

In dit gratis e-book dat ik samen met psychologe Corry de Rooy maakte geven we 10 tips voor herstel na narcistisch misbruik. Zet de eerste stap naar een narcismevrij leven. Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang gratis het e-book ’10 Tips voor Herstel na Narcistisch Misbruik’. We sturen je geen spam en je kunt je op elk moment weer afmelden.
Dowload dit Gratis E-book Nu >>

    15 replies to "Echoïsme bij slachtoffers van narcistisch misbruik"

    • Anne

      Ik ben zelf geen echoīst. Wel is het zo dat ik niet zo nodig op de voorgrond hoef te zijn en liever mijn eigen gangetje ga. Vroeger op school hadden sommige andere meisjes daar een probleem mee. Ik ben geïntimideerd en gepest door iemand die volgens mij wel een echoïst was.
      Ze vond dat ik me te weinig aantrok van haar narcistische vriendin en dat ik me net zo had aan te passen als zijzelf deed. De narcistische vriendin van die echoïst zag me niet eens staan. Daar zat ik verder ook niet mee, maar haar echoīstische vriendin viel mij juist wel keer op keer lastig.
      Ik lees dat echoïsten empathisch zijn.
      De echoïst waar ik mee te maken had was dat helemaal niet.
      Het meisje dat altijd boos en agressief werd als ik mijn eigen mening had en mijn eigen gang ging, zette zelf alles van zichzelf opzij om het haar narcistische vriendin naar de zin te maken en ze vond dat alle andere meisjes zich net zo moesten aanpassen als zij. Ze was heel volgzaam ten opzichte van de leraar, haar ouders en narcistische vriendin. Ze wou het iedereen naar de zin maken, maar tegen mij was ze juist altijd onverdraagzaam en agressief. Enkel en alleen maar omdat ik trouw bleef aan mijn eigen smaak en mijn eigen interesses. Ondanks dat ze mij altijd opzocht om haar frustraties op af te reageren komt ze op mij eerder over als een echoīst dan als een narcist.

      Wat ik namelijk lees over echoïsten is dat ze alles van zichzelf opgeven, geen complimenten accepteren en nederigheid nastreven. Het meisje dat mij altijd moest pesten was ook zo.

      Ik wil best geloven dat de meeste echoïsten juist lieve en gevoelige mensen zijn, maar dat was dit meisje helemaal niet.
      Ze was echt zo mega gefrustreerd…
      Altijd was ze agressief en intimiderend tegen mij.

      Mijn vraag is zijn er ook echoïsten die uit een soort van ongelukkigheid anderen hebben gepest?

      • Herman

        Het gedrag dat dat meisje vertoonde is meer dat van een flying monkey (zie ook het artikel hierover). Waarschijnlijk had ze kenmerken van zowel echoïsme als van de flying monkey. Het komt veel voor dat kinderen (maar ook volwassenen) iemand pesten uit angst om zelf gepest te worden. Zelf heb ik dit ook meermaals aan den lijve ondervonden.

        • Anne

          Misschien had ze inderdaad kenmerken van zowel echoïsme als van een flying monkey.
          Ik heb wat meer op uw site gelezen.
          Ik vermoed dat ze met de kennis van nu, dat ze een verborgen narcist was met ook kenmerken van een psychopaat. (Ik las over uw collega die ook heeft gepest) Dat meisje heeft nooit spijt of berouw getoond. Integendeel.
          Sommige narcisten kunnen goed gedrag immiteren. Misschien dat het meisje van vroeger een broertje of zusje had die wel een echte echoïst was. Het kon ook zijn dat ze zich als echoïst gedroeg om op deze manier haar narcistische vriendin probeerde te behagen, maar eigenlijk zelf een verborgen narcist was.
          In het stukje op jouw site hoe je een narcist boos kunt maken, moest ik ook aan dat meisje denken. Vooral bij het stukje dat een narcist boos kan worden als je iets doet waar je plezier in hebt.

          Ik ben er achteraf niet zeker van of een ware echoïst zo gemeen kan zijn als dat meisje. Met de kennis van nu, ben ik geneigd te denken van niet.

    • Lizet

      Erg herkenbaar. Wat bij mij dan ook was is in feite ook bevestiging zoeken of ik wel de goede dingen deed voor de ander, mening of opmerking soms ook aanpassen bij school bijvoorbeeld als één van mijn ouder(s) erbij zaten (weifelend wel) meestal nadat je ouder gesproken heeft dat je dat echode. Soms anderen inderdaad het uit je willen trekken. Als kind pas jij je aan en heeft het gevolgen thuis, ik denk dus ook vooral dat het angst was want als ik niets zei kreeg ik daar ook weer voor op de kop. Met andere woorden, de bevestiging zoeken is de andere kant dan de narcist die meer de ego kant heeft, naar zichzelf.

    • Diana

      Interessant artikel. De reden dat narcisten de personen die ze narcistisch misbruiken direct of indirect egoïst noemen, is ten eerste omdat ze dit zelf zijn (egoïstisch) en projectie een van hun favoriete bezigheden is. Ten tweede is het een nare vorm van manipulatie (ook een van de favoriete hobby’s van de narcist), omdat je, ook al weet je diep van binnen dat het niet waar is, als het je maar vaak genoeg wordt verteld, bij je gedragingen (vooral in de buurt van een narcist) er extreem op gaat letten niet egoïstisch gedrag te vertonen.

      Het resultaat: de narcist heeft macht over je gedrag en denken en voelt zich beter over zichzelf, omdat jij de egoïst in het verhaal bent en niet de narcist zelf.

      PS: de narcist weet heel goed dat hij zelf egoïstisch is en anderen hier onterecht van beschuldigd. Ook blijkt uit recent onderzoek dat narcisme en psychopatie helemaal niet veel van elkaar verschillen. In de toekomst wordt het mogelijk een en dezelfde stoornis.

      Oplossing: bekend zijn met het fenomeen projectie en dit in je voordeel gebruiken. Eigenlijk onthullen ze met hun projectie precies hun eigen karakter.

      • Herman

        Bedankt voor de reactie. Maar dit artikel gaat over echoïsme en niet over egoïsme.

        • Diana

          Hallo Herman, dat begrijp en weet ik.

          Ik ga met mijn vorige reactie in op het gedeelte in het artikel waar je schrijft “Terwijl beide woorden op elkaar lijken betekenen ze juis het tegenover gestelde van elkaar. Toch heeft het een wel met het ander te maken. Want doordat ik door mijn moeder altijd als egoïst werd neergezet wilde ik juist altijd bewijzen dat ik dat niet ben. En daarmee werd ik feitelijk een echoïst.”

          De twee begrippen hebben met elkaar te maken, wat je zelf ook schrijft, en ik ga daarbij in op bovenstaand citaat. Dit omdat ik denk dat beseffen waar het vandaan komt, dat een narcist je steeds voor egoïst uitmaakt, ook kan helpen bij meer inzicht in het ziekte-beeld.

          • Herman

            Bedankt voor de toelichting.

    • Nicolette

      Bedankt voor dit artikel over Echoïsme. In Griekse mythologie verhalen worden vaak treffende psychologische mechanismen metaforisch weergeven. In het narcisme is een van de keystones de SPIEGEL. Dat komt terug in alles: het overnemen van hobby’s door de narcist, de zelfliefde, en de liefde die de narcist op jou projecteert, waardoor jij deze aan hem of haar geeft.

      Op een andere manier treedt het spiegelmechanisme op bij partners van narcisten. Met name bij zogenoemde Slijm narcisten. Daar heb ik nog geen goede naam voor, maar het zijn verborgen narcisten zonder agressie en zonder heel gemeen gedrag, die heel lief en aardig doen en de partner op een voetstuk plaatsen ogenschijnlijk. Maar ondertussen vreemdgaan en als persoon niets geven om de partner. Deze narcisten komen over als perfecte personen. De partners daarvan gaan zich heel bijzonder voelen. De narcist doet alles wat de partner wil en de partner gaat zich daarom hiertoe gerechtigd voelen. Ze hebben recht op de bijzondere behandeling. Hier krijg je het spiegelmechanisme: ze worden zelf een soort narcistisch. In andere gevallen gaan partners bijv. uit frustratie kwaad worden en onredelijk doen, als reactie op de oneerlijke behandeling van de narcist. Dan lijkt het gedrag dus ook op dat van de narcist: wederom een spiegel mechanisme. Het mooie is dat in narcisme ook het element zit van tegenstellingen en dat niets is wat het lijkt. De spiegel is altijd een illusionaire spiegel. De andere persoon, die het gedrag spiegelt, is zelf geen narcist en doet het spiegelen wegens ándere oorzaken dan dat de narcist het doet ( zoals liefde opwekken om het te krijgen en het spiegelen van hobby’s en karakter eigenschappen om de ander ‘in de narcist te trekken’. In het geval van de slijm narcist en de partner die op het voetstuk wordt geplaatst gaat de partner zich dus op een bepaalde manier ook beter voelen dan anderen. Maar ze voelen wel dat er iets niet klopt aan de narcist, dat deze geen oprechte empathie heeft, gewetenloosheid, etc. Als compensatie hiervoor komt het Echoïsme op. Dat is dat de partner dus heel altruïstisch en super eerlijk is, naar de buitenwereld, naar de narcist, enzovoort. Deze eigenschap wordt door de narcist weer gekopieerd. Alleen er is een wezenlijk verschil: de narcist doet dit met een egoïstische motivatie, om goed LIJKEN en de partner VOELT het echt zo. En de narcist is niet écht eerlijk. Kijk hoe het Echo in de mythe verging: ze loste op in het niets, na het verdriet van de afwijzing van Narcissus. Hoe goed ze ook alleen zijn laatste woorden nasprak (hem gedeeltelijk spiegelde), hij hield nog steeds niet van haar. Dus vertaald naar het heden en de psychoanalyse: Echoïsme brengt de echoïst schade toe.
      Heel interessant. Bedankt voor dit artikel. Ik ga dit boek aanschaffen.

      In het geval van het spiegelen (egoïsme) of compenseren ( echoïsme) van narcistisch gedrag van de partner, zit nóg een mechanisme: de afhankelijkheid van de partner wordt aan de narcist wordt vergroot. De partner heeft de narcist nodig om altruïstisch te zijn en tegelijkertijd is de narcist hier de oorzaak van. De partner identificeert zich steeds meer met de
      narcist en implementeert het nieuwe gedrag (egoïsme en echoïsme) steeds meer en heeft de narcist nodig als generator hiervan. Dit gaat natuurlijk onbewust, en het is onderdeel van de invloed van de narcist die de partner in zich trekt. De partner (of dochter, of andere 2e persoon) krijgt ‘beloningen’ van de narcist als ze het gewenste gedrag vertoont. Ze voelt zich inwendig goed, ‘kijk eens hoe goed en eerlijk ik ben’ , en de narcist moedigt dit aan.

      De keystones van narcisme zijn (illusionair) spiegelen, een voetstuk, geven om het te krijgen, het IK, afhankelijkheid, controle, en VALS. En een hele belangrijke: GOED willen lijken. Veel gedrag en handelen van narcisten komt hier vandaan.
      Misschien ben ik er nog een paar keystones vergeten. En Griekse mythologie is super interessant en mooi om allerlei gedrag en psychologische mechanismen beter te leren begrijpen. Nogmaals bedankt!

      Nog een laatste noot: narcisme komt dus voor in vele vormen, en er zijn ook variaties zonder verbaal/non verbaal openlijk geweld. Waarbij het helemaal niet opvalt dat het om een narcist met een Vals Zelf gaat. Er wordt gemanipuleerd met extreme liefdes gevoelens. Het gevoel wat ze mensen geven is zo sterk: niemand kan zo goed ‘liefhebben’ als de narcist. Zoals de verschillende soorten narcisme, zo zijn er ook diverse reacties van de partner. De partner wordt onzeker, ook omdat hun intuïtie voortdurend in de war wordt gebracht. Ze voelen wel dat er iets niet klopt maar weten niet dat het door het onnatuurlijke innerlijk van de narcist komt. Er wordt ook vaak pathologisch gelogen. Door deze beide factoren gaan partners twijfelen aan zichzelf. Nog beter hun best doen met echoïsme, en…. bevestiging zoeken bij de narcist. Degene die de onzekerheid en twijfel aan het eigen oordeel veroorzaakt, daartoe wenden ze zich eigenlijk om bevestiging te krijgen. Ogenschijnlijk geven de narcisten die dan. Dat versterkt weer de afhankelijkheid van de partner. Narcisme hoeft niet perse de persoonlijkheidsstoornis te zijn, of meetbaar met een test. Eigenlijk is het iemand die geen authentiek persoon is, maar gedrag ( inc. emoties veinzen of naspelen) toepast om voordelen ( macht, controle en bevestiging) voor zichzelf te krijgen, waarbij de ander niet weet dat dit gebeurt.

    • Deni Iseli

      Het duurde even, maar het dringt nu tot me door dat ik een aantal kenmerken vertoon van echoïsme.

      Dagelijks mediteren stimuleert mijn zelfreflectie waardoor ik me steeds bewuster word van mezelf en van andere mensen. Ik herken familieleden en sociale contacten die ook de kenmerken vertonen van echoïsme, mede dankzij de woorden “jaknikker” en “slappeling” in het artikel van Herman, zonder dat ik die mensen veroordeel.

      Ik ben opgegroeid met een open narcistische vader en een verborgen narcistische moeder die al zijn overleden (2005 en 2017). Ik ben het niet eens met de uitdrukking “Over de doden niets dan goeds”, want als gevolg van hun gedrag ervaar ik sinds 2007 de dagelijkse symptomen van een zware burn-out, dissociatie, hypoglykemie alsook van concentratie- en geheugenstoornissen. Ik ben sinds 2009 80-100% arbeidsongeschikt verklaard. Mijn ouders hadden positieve kanten, die ze bewust en onbewust vooral leken te gebruiken voor narcistisch misbruik. Wat ik ook zei, het was nooit goed. Wat ik ook deed, het was nooit goed. We hadden duidelijk een eenzijdige communicatie: zij spraken en ik luisterde.

      Ik ben het ook niet eens met de uitdrukking “Geen vuile was buiten hangen”. Narcistisch misbruik is geen onderwerp om te verzwijgen. Ik ben het ook niet eens met de uitdrukking “Wat zullen de mensen daar wel niet van zeggen?”. Veel mensen oordelen altijd snel zonder erbij na te denken. Dat stoort me niet meer.

      Ik dacht dat mijn vader de dominante persoon was in het gezin. Ik durf nu voor mezelf de conclusie te trekken dat mijn supercharmante moeder de dominante persoon was. Ik begrijp nu dat ze een psychische aandoening had die haar manipulatieve gedrag verklaart. Ze zei nadrukkelijk dat ze van haar 3 kinderen evenveel hield, maar ze slaagde er op een heel subtiele manier in om mij het gevoel te geven dat ik het zogenaamde zwarte schaap was en dat haar 2 andere kinderen de favorieten waren. Mensen met deze psychische aandoening zijn niet altijd consequent in wat ze zeggen en doen, wat geestelijke verwarring schept. Ik heb in 2018 het contact verbroken met familie en hun sociale contacten, ik ga mijn eigen weg.

      Ik was als kind een stil, verlegen en braaf meisje. Mijn ouders hadden mij de mond gesnoerd, ik mocht me niet vrij uiten. Ik werd doodgezwegen. Mijn ouders wisten alles beter. Ik werd onderdrukt, gekleineerd en genegeerd alsof ik niet bestond. Mijn broer en zusje lijken hun negatieve gedrag automatisch en onbewust overgenomen te hebben tegenover mij, maar daar wil ik niet meer mee bezig zijn.

      Ik hoop dat in de toekomst psychische mishandeling ook in Nederland strafbaar gesteld kan worden. Ik veroordeel narcisten niet als mensen, maar ik veroordeel hun kwaadaardig gedrag dat hardnekkige en soms onherstelbare psychische beschadiging veroorzaakt bij hun slachtoffers. Er zijn al advocaten die met dit onderwerp bekend zijn. Het gaat erom dat steeds meer mensen zich bewust worden van het bestaan van pathologische narcisten.

      Nu ik 64 jaar oud ben en sinds 2015 geschikte therapie heb, heb ik net als Herman een eigen mening en ik kom er nu luid en duidelijk voor uit. Ik had als kind ook als overlevingstactiek toegeven, maar voor mezelf beter weten. Ik verborg ook mijn mening om confrontaties te voorkomen. Ik hoop dat andere slachtoffers zich ook bewust worden van zichzelf en hun mening op een realistische manier durven te uiten, want het werkt bevrijdend. We hebben immers vrijheid van meningsuiting.

    • Deni Iseli

      Dank voor de informatie over echoïsme, wat ik nog niet wist. Ik vind het dapper en oprecht van je dat je zo open bent over je persoonlijke ervaringen en je zelfreflectie. Het zegt iets over je empathie en meelevendheid, wat me al opviel toen ik de Challenge deed 2 jaar geleden. Mijn compliment voor de diversiteit aan verwante onderwerpen op jouw website en de geboden hulpmiddelen. Ik heb in de tussentijd gebruikgemaakt van online cursussen en me verdiept in gaslighting, omdat ik langdurig bezig zal zijn met het verwerken van de gevolgen van narcistisch misbruik en met name van gaslighting. Gaslighting heeft ervoor gezorgd dat ik pas in 2018 (op mijn leeftijd van 60 jaar) ontdekte dat ik een slachtoffer ben. Ik heb genoeg redenen om zo nu en dan te kijken wat er voor nieuws te lezen valt op jouw website! Ik vraag me weleens af of er ooit in de toekomst strafrechtelijke gevolgen zullen zijn voor narcistisch misbruik, omdat het moeilijk te bewijzen is. Misschien dat je er sneller van op de hoogte zult zijn dan ik en dat je erover zult schrijven op jouw website. Ik vind dat je goed bezig bent voor jezelf en voor de slachtoffers van narcistisch misbruik en voor de mensen die er nog niets over weten! Hoe meer slachtoffers zich laten horen, hoe beter. Ik verberg me ook niet meer. Dank voor je website!

      • Herman

        Hartelijk dank voor de lovende woorden en graag gedaan!

    • Pieter

      De codepedent wordt negatief beïnvloedt door de flying mounkys.
      Zijn er nog mensen die een echoïst helpen en hoe noem je die dan ?
      Pieter

      • Herman

        Ik denk hulpverleners 😉

    • Pieter

      Juist. Dank je wel.
      Echoisme. Is amphathie
      begrip voor de ander.

      Pieter

Leave a Reply

Your email address will not be published.